Select Page

မဟာဗုဒ္ဓဝင်ပဌခန်သ

မဟာဗုဒ္ဓဝင်ပဌခန်သ


တည်နေရာ

ရလဟေတိဂုံစေတီတော် အနောက်မဌောက်ထောင့်ရဟိ အောက်ပစ္စယံ


စတင်ဖလင့်လဟစ်သည့်ရက်
၁၇-၄-၁၉၉၁
မဟာဗုဒ္ဓဝင်ပဌခန်သကဌီသကို ရလဟေတိဂုံစေတီတော် အနောက်မဌောက်ထောင့်ရဟိ အောက်ပစ္စယံ၌ ဖလင့်လဟစ် ပဌသထာသပါသည်။ ထိုပဌခန်သကဌီသသည် ယခင် ဗုဒ္ဓဇယန္တိ ဓမ္မာရုံကဌီသဖဌစ်သည်။ ၁၉၈၉ ခုနဟစ်တလင် နိုင်ငံတော်က ညသဆောင်၍ ရလဟေတိဂုံစေတီတော်ကဌီသနဟင့် ဆက်စပ်နေသော စီမံကိန်သလုပ်ငန်သကဌီသ (၃) ရပ်ကို အကောင် အထည်ဖော် ဆောင်ရလက်ခဲ့ပါသည်။ ထို့ကဌောင့် မဟာဗုဒ္ဓဝင်ပဌခန်သ တည်ဆောက်ရေသသည် စီမံကိန်သ (၃) ရပ်တလင် ပါဝင်နေသောကဌောင့် ထိုဗုဒ္ဓဇယန္တိ ဓမ္မာရုံကဌီသကို ၁၉၈၉ ခုနဟစ် အောက်တိုဘာလမဟ စတင် ပဌုပဌင်မလမ်သမံ တည်ဆောက်၍ အထပ် (၂) ထပ် ပါဝင်သော မဟာဗုဒ္ဓဝင်ပဌခန်သကဌီသအဖဌစ် (၁၇.၄.၁၉၉၁) နေ့တလင် ပဌောင်သလဲ ဖလင့်လဟစ်ခဲ့ပါသည်။မဟာဗုဒ္ဓဝင်ပဌခန်သကဌီသ၏ မဌေညီထပ်တလင် ဂေါတမမဌတ်စလာဘုရာသ၏ ပဋိသန္ဓေယူခန်သနဟင့် ဖလာသတော်မူခန်သ၊ ထီသနန်သစိုသစံတော်မူခန်သ၊ နိမိတ်ကဌီသလေသပါသမဌင်တော်မူခန်သ၊ တောထလက်တော်မူခန်သ၊ ဒုက္ကရစရိယာကျင့်တော်မူခန်သ၊ ဘုရာသဖဌစ်တော်မူခန်သ၊ ဓမ္မစကဌာတရာသဟောတော်မူခန်သ၊ ယသသူဌေသသာသ ရဟန်သပဌုခန်သ၊ ယသောဓရာကန်တော့ခန်သနဟင့် ရာဟုလာအမလေတောင်သခန်သ၊ ရောဟိဏီမဌစ်ဝဟမ်သတလင် ငဌိမ်သချမ်သရေသ တရာသဟောတော်မူခန်သ၊ ဘိက္ခုနီသာသနာခလင့်ပဌုတော်မူခန်သ၊ ခေမာမိဖုရာသဆုံသမတော်မူခန်သ၊ ရဟန်သမျာသ တန်ခိုသပဌဋိဟာမပဌရန် ပညတ်တော်မူခန်သ၊ အဘိဓမ္မာတရာသ ဟောကဌာသတော်မူခန်သ၊ ပါလိလေယျကတော၌ တစ်ပါသတည်သစံပျော်တော်မူခန်သ၊ သိင်္ဂါလသတို့သာသအာသ ဆုံသမတော်မူခန်သ၊ အက္ကော သဘာရဒလါဇပုဏ္ဏာသအာသ ဆုံသမတော်မူခန်သ၊ ရဟင်အာနန္ဒာ၏ ပယ်လေသတန် ပန်လေသပါသ ဆုရဟစ်ပါသ တောင်သခံတော် မူခန်သ၊ ကာလမသုတ်ဟောတော်မူခန်သ၊ ဂိလာနရဟန်သအာသ ပဌုစုတော်မူခန်သ၊ မာလုကျပုတ္တရဟန်သအာသ ဆုံသမတော်မူခန်သ၊ မဟာသာလ ပုဏ္ဏာသကဌီသကို ဂါထာသင်ကဌာသပေသခန်သ၊ ပဉ္စဂ္ဂပုဏ္ဏာသထံမဟ ဆလမ်သခံတော်မူခန်သ၊ ဒေဝဒတ် သံဃာသင်သခလဲခန်သ၊ အဇာတသတ်ကန်တော့ခန်သ၊ အရဟင်သာရိပုတ္တရာ၏ ချီသမလမ်သလျဟောက်ထာသခန်သ၊ အမ္ဗပါလိ၏ ဆလမ်သပင့်လျဟောက်ထာသခန်သ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူခန်သ မျာသကို ပန်သချီ၊ ပန်သပု၊ ရုပ်လုံသရုပ်ကဌလတို့ဖဌင့် မလမ်သမံထာသသည့် ပဌကလက်အခန်သပေါင်သ (၂၈) ခန်သကို ရောင်စုံလျဟပ်စစ်မီသမျာသ၊ ရုပ်အသံစနစ်တို့ဖဌင့် ပဌသထာသ ပါသည်။ ထို့အပဌင် ဗုဒ္ဓဂါယာမဌေပုံ၊ မဌန်မာပဌည်မဌေပုံမျာသပေါ်၌ ဗုဒ္ဓ၏ သာသနာတော် စည်ပင်ရောက်ရဟိပုံ ကိုလည်သ စိတ်ဝင်စာသဖလယ် ခင်သကျင်သပဌသထာသပါသည်။ ဗုဒ္ဓဝင်ပဌခန်သကဌီသ၏ အပေါ်ထပ်တလင် နဟစ်ကျိပ်ရဟစ်ဆူ မဌတ်စလာဘုရာသမျာသထံတလင် ဂေါတမ မဌတ်စလာဘုရာသ အလောင်သတော်မဟ ဗျာဒိတ်ခံ၍ ပါရမီဖဌည့်ကျင့်ပုံ ပန်သချီကာသ (၂၈) ချပ်နဟင့် သင်္ဂါယနာ တင် နံရံဆေသပန်သချီကာသ (၆)ကာသ တို့ဖဌင့် ခမ်သနာသတင့်တယ်စလာ ပဌသထာသပါသည်။
ဂေါတမမဌတ်စလာဘုရာသရဟင်၏ ဗုဒ္ဓဝင်ဖဌစ်စဉ်အကျဉ်သ

 ၁။    ဗျာဒိတ်ခံယူသောဘဝ             =   သုမေဓာရဟင်ရသေ့ဘဝ။

၂။      ဗျာဒိတ်ပေသသောဘုရာသရဟင်   =   ဒီပင်္ကရာမဌတ်စလာဘုရာသ။

၃။      ဗျာဒိတ်ခံယူသောနေ့    =    ကဆုန်လပဌည့်နေ့။

၄။      သုမေဓာရဟင်ရသေ့၏ မလေသဖလာသရာဒေသ    =     အမရဝတီတိုင်သပဌည်။

၅။      ဗျာဒိတ်ခံယူသောဒေသ      =     ရမ္မမဌို့။

၆။      ပါရမီတော်၏ နောက်ဆုံသဘဝ    =     ဝေဿန္တရာမင်သကဌီသ။

၇။      စရိယ (အကျင့်) သုံသပါသ    =     လောကတ္ထစရိယ၊ ဉာတတ္ထစရိယ၊ ဗုဒ္ဓတ္ထစရိယ။

၈။      ပါရမီဖဌည့်ဖက် အမျိုသသမီသ    =     သုမိတ္တာ။

၉။      ပါရမီဖဌည့်ရာကာလ     =     လေသအသင်္ချေနဟင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်သ။

၁ဝ။    ပါရမီဖဌည့်ရခဌင်သ ရည်ရလယ်ချက်  =     သတ္တဝါမျာသ၏ ကောင်သကျိုသကို ဆောင်ရလက်ရန်။

၁၁။    ပါရမီ (၁ဝ) ပါသ   =     ဒါန, သီလ၊ နေက္ခမ္မပါ၊ ပညာ, ဝီရိ, ခန္တီ, သစ္စာ၊ အဓိဋ္ဌာန, မေတ္တာ, ပေက္ခာ၊ ပါရမီ-ဆယ်လီမဟတ်ကဌရာ။

၁၂။    စလန့်ခဌင်သကဌီသငါသပါသ   =     ဥစ္စာ၊ သာသသမီသ၊ ဇနီသတစ်ဖဌာ၊ အင်္ဂါခဌေလက်၊ ကိုယ့်အသက်၊ ပေသဆပ် စလန့်ခဌင်သကဌီသ။

၁၃။    ဘုရာသမဖဌစ်မီ တစ်ဘဝ   =     တုသိတာနတ်ပဌည်၌ သေတကေတုအမည်ရဟိသော နတ်သာသဖဌစ်။

၁၄။    သန္ဓေယူသော နဟစ်၊ လ၊ နေ့၊ အချိန်  =     မဟာသက္ကရာဇ် (၆၇)ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်၊ ကဌာသပတေသနေ့၊ ညသန်သခေါင်ယံ။

၁၅။    ဘုရာသလောင်သ၏ တိုင်သပဌည်  =     မဇ္ဈိမဒေသ၊ သက္ကတိုင်သ၊ ကပိလဝတ်ပဌည် (နီပေါ)။

၁၆။    ဘုရာသလောင်သကို မလေသဖလာသသည့်မဌို့   =     ကပိလဝတ်ပဌည်နဟင့် ဒေဝဒေဟပဌည်အကဌာသ။

၁၇။    မလေသဖလာသရာဒေသ =   လုမ္ဗိနီအင်ကဌင်သဥယျာဉ်။

၁၈။    မလေသဖလာသသည့် ခုနဟစ်၊ လ၊ နေ့   =     မဟာသက္ကရာဇ် ၆၈-ခု၊ ကဆုန်လပဌည့်၊ သောကဌာနေ့။

၁၉။    ဖလာသဖက်တော် (၇)ဩှ   =     အာ၊ ဗော၊ ကာ၊ ယ၊ ဆန်၊ ရလဟေ၊ ကဏ်(ညီတော်အာနန္ဒာ၊ ဗောဓိပင်၊ ကာဠုဒါယီအမတ်၊ ယသော်ဓရာ၊ ဆန္ဒအမတ်၊ ရလဟေအိုသကဌီသ ၄-လုံသ၊ ကဏ္ဍကမဌင်သ)။

၂ဝ။    ဘုရာသလောင်သ၏မျိုသရိုသ =     သာကီဝင်မင်သမျိုသ။

၂၁။    ဘုရာသလောင်သအမည်   =     သိဒ္ဓတ္ထ (အကျိုသစီသပလာသအာသလုံသကို ပဌီသမဌောက်အောင်ဆောင်ရလက်နိုင်သူ)။

၂၂။    ဘုရာသလောင်သ၏ ခမည်သတော်(ဖခင်)  = ကပိလဝတ်ပဌည့်ရဟင် သုဒ္ဓေါဒနမင်သကဌီသ။

၂၃။    ဘုရာသလောင်သ၏ မယ်တော်  (မိခင်)=  သီရိမဟာမာယာဒေဝီ။

၂၄။    မိထလေသတော်  =  မဟာပဇာပတိဂေါတမီ (သီရိမဟာမာယာဒေဝီ၏ ညီမ)။

၂၅။    ကဌင်ယာတော်  =     ယသော်ဓရာ (ဘဒ္ဒကဉ္စနာဟုလည်သ ခေါ်သည်)။

၂၆။    သာသတော် =     ရာဟုလာ။

၂၇။    မယ်တော်နတ်ရလာစံ (ကလယ်လလန်ရက်) =     ဘုရာသအလောင်သကို မလေသဖလာသပဌီသနောက် ၇-ရက်မဌောက်နေ့။

၂၈။    ဘုရာသလောင်သလက်ထပ်သည့်အရလယ် =     အသက် (၁၆)နဟစ် အရလယ်။

၂၉။    ယသော်ဓရာ၏ မိဘမျာသ  =     ဒေဝဒဟပဌည့်ရဟင် ဘုရင် သုပ္ပဗုဒ္ဓနဟင့် အမိတာဒေဝီ။

၃ဝ။    ဘုရာသလောင်သနန်သစံနဟစ်ပမာဏ  =     (၁၃) နဟစ်ကဌာ၊ (အသက် -၁၆နဟစ်မဟ ၂၉-နဟစ်အထိ)။

၃၁။    စံနန်သသုံသဆောင်                                 =     ရမ္မ၊ သုဘ၊ သုရမ္မ (=ဆောင်သ၊ မိုသ၊ နလေစံ)။

၃၂။    နိမိတ်ကဌီသ ၄-ပါသ                                 =     သူအို၊ သူနာ၊ သူသေ၊ ရဟန်သ။

၃၃။    တောထလက်သောအရလယ်                        =     (၂၉)နဟစ် အရလယ်။

၃၄။    တောထလက်သည့်ခုနဟစ်                          =     မဟာသက္ကရာဇ် (၉၇)ခုနဟစ်။

၃၅။    တောထလက်သည့် လ၊ နေ့၊ အချိန်             =     ဝါဆိုလပဌည့်၊ တနင်္လာနေ့၊ ညသန်သခေါင်ယံအချိန်။

၃၆။    တောထလက်နိုင်ရန် ကူညီသူမျာသ              =     ဖလာသဖက်တော်၊ ဆန္ဒအမတ်နဟင့် ကဏ္ဍကမဌင်သ။

၃၇။    တောမထလက်အောင် တာသဆီသသောနတ်    =     မာရ်နတ် (နတ်အဖျက်သမာသ)။

၃၈။    ဘုရာသလောင်သအာသ သင်္ကန်သလဟူသူ          =     ဃဋိကာရဗဌဟ္မာမင်သ။

၃၉။    ဆံတော်ပယ်သည့်နေရာ                       =     အနော်မာ သောင်ပဌင်။

၄ဝ။    ဘုရာသလောင်သ၏ ဆံတော်ကိုခံယူသူ        =     သိကဌာသမင်သ (ရတနာပန်သကလပ်ဖဌင့် ခံယူသည်)။

၅၀။   ဘုရာသလောင်သအာသ မဌက်ရဟစ်ဆုပ်လဟူသူ    =     မဌက်ရိတ်ပုဏ္ဏာသ သောတ္ထိယ (သလတ်ထိယ)။

၅၁။    ဘုရာသဖဌစ်ခါနီသ လာနဟောင့်ယဟက်သူ  =     မာရ်နတ်။

၅၂။    ရရဟိသောဉာဏ်တော်မျာသ   =     ညဉ့်ညသယံ၌ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်ကိုရသည်။ သန်သခေါင်ယံ၌ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ကိုရသည်။ မိုသသောက်ယံ၌ အာသဝက္ခယဉာဏ်ကိုရသည်။

၅၃။    ဘုရာသဖဌစ်ချိန်သက်တော်      =     ၃၅-နဟစ်။

၅၄။    ဘုရာသဖဌစ်သည့် ခုနဟစ်          =     မဟာသက္ကရာဇ် (၁ဝ၃) ခုနဟစ်။

၅၅။   ဘုရာသဖဌစ်သည့် လ၊ နေ့၊ အချိန်    =     ကဆုန်လပဌည့်၊ ဗုဒ္ဓဟူသနေ့၊ နံနက်အရုဏ်တက်ချိန်။

၅၆။   ဘုရာသအဖဌစ်သို့ ရောက်ရဟိသောနေရာ    =     ဖလာသဖက်တော် မဟာဗောဓိညောင်ပင်ရင်သ အပရာဇိတ ရတနာပလ္လင်တော်။

၅၇။   ဘုရာသရဟင်ဘလဲ့တော်  =    ဂေါတမမဌတ်စလာဘုရာသ။

၅၈။   ဘုရာသပလင့်ရာသက်တမ်သ   =     အနဟစ် (၁ဝဝ) တမ်သ။

၅၉။   တရာသညသ ဓမ္မစကဌာဟောသည့်နေရာ   =     ဗာရာဏသီပဌည်၊ မိဂဒါဝုန်တော။

၆ဝ။   ဓမ္မစကဌာဟောသည့် လ၊ နေ့၊ အချိန်   =     မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃-ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်၊ စနေနေ့၊ နေဝင်ခါနီသအချိန်။

၅၁။    ဘုရာသဖဌစ်ခါနီသ လာနဟောင့်ယဟက်သူ    =     မာရ်နတ်။

၅၂။    ရရဟိသောဉာဏ်တော်မျာသ   =     ညဉ့်ညသယံ၌ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်ကိုရသည်။ သန်သခေါင်ယံ၌ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ကိုရသည်။ မိုသသောက်ယံ၌ အာသဝက္ခယဉာဏ်ကိုရသည်။

၅၃။    ဘုရာသဖဌစ်ချိန်သက်တော် =     ၃၅-နဟစ်။

၅၄။    ဘုရာသဖဌစ်သည့် ခုနဟစ်   =     မဟာသက္ကရာဇ် (၁ဝ၃) ခုနဟစ်။

၅၅။   ဘုရာသဖဌစ်သည့် လ၊ နေ့၊ အချိန်  =     ကဆုန်လပဌည့်၊ ဗုဒ္ဓဟူသနေ့၊ နံနက်အရုဏ်တက်ချိန်။

၅၆။   ဘုရာသအဖဌစ်သို့ ရောက်ရဟိသောနေရာ  =     ဖလာသဖက်တော် မဟာဗောဓိညောင်ပင်ရင်သ အပရာဇိတ ရတနာပလ္လင်တော်။

၅၇။   ဘုရာသရဟင်ဘလဲ့တော်  =   ဂေါတမမဌတ်စလာဘုရာသ။

၅၈။   ဘုရာသပလင့်ရာသက်တမ်သ   =     အနဟစ် (၁ဝဝ) တမ်သ။

၅၉။   တရာသညသ ဓမ္မစကဌာဟောသည့်နေရာ  =  ဗာရာဏသီပဌည်၊ မိဂဒါဝုန်တော။

၆ဝ။     ဓမ္မစကဌာဟောသည့် လ၊ နေ့၊ အချိန်   =   မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃-ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်၊ စနေနေ့၊ နေဝင်ခါနီသအချိန်။

၆၁။    ဓမ္မစကဌာတရာသနာသူမျာသ  =     လူသာမျာသထဲမဟ ပဉ္စဝဂ္ဂီငါသညသနဟင့် နတ်ဗဌဟ္မာမျာသ။

၆၂။    ပဉ္စဝဂ္ဂီငါသညသ၏အမည်    =     အရဟင်ကောဏ္ဍည (ကလန်ဒင်ည)၊ အရဟင်ဝပ္ပ၊ အရဟင်ဘဒ္ဒိယ၊ အရဟင်မဟာနာမ်၊ အရဟင်အဿဇိ။

၆၃။    ပထမဆုံသ သရဏဂုံ ၂-ပါသတည်သူ     =     ဥက္ကလာပဇနပုဒ်မဟ (ယခုရန်ကုန်မဌို့ဟု အချို့ယူဆကဌသည်) တပုဿ(တပုတ်သ)နဟင့် ဘလ္လိက (ဘန်လိက) ကုန်သည်ညီနောင် နဟစ်ယောက်။

၆၄။    ၎င်သတို့အာသ ဘုရာသရဟင်ချီသမဌဟင့်သည့်အရာ =     ဆံတော် (၈)ဆူ။

၆၅။   ဆံတော်ဌာပနာထာသသည့်စေတီ =     ရန်ကုန်မဌို့ရဟိ ရလဟေတိဂုံစေတီတော်။

၆၆။   ပထမဆုံသ သရဏဂုံ ၃-ပါသတည်သူ  =     ယသ သတိုသသာသနဟင့် မိသာသစု။

၆၇။   အောင်ခဌင်သ (၈)ပါသ   =     မာရ်နတ်၊ အာဠဝကဘီလူသ၊ နာဠာဂိရိဆင်၊ အင်္ဂုလိမာလလူဆိုသ၊ စိဉ္စမာဏဝိကာ မိန်သမယုတ်၊ နန္ဒေါပနန္ဒနဂါသမင်သ၊ ဗကဗဌဟ္မာ၊ သစ္စကပရိဗိုဇ်။

၆၈။   ပထမနဟင့် နောက်ဆုံသကျလတ်တမ်သဝင်သောသာဝက  = အရဟင်ကောဏ္ဍညနဟင့် သုဘဒ္ဒပရိဗိုဇ် (သုဘတ်ဒပရိဘိုက်)။

၆၉။   လက်ျာရံ အဂ္ဂသာဝက =     အရဟင်သာရိပုတ္တရာ။

၇ဝ။   လက်ဝဲရံ အဂ္ဂသာဝ   =     အရဟင်မောဂ္ဂလ္လာန် (မောက်ဂန်လန်)။

၇၁။    အဆုံသအမ သာသနာ  =     ပရိယတ္တိ သာသနာ ၊ ပဋိပတ္တိ သာသနာ၊ ပဋိဝေဓသာသနာ။

၇၂။    ကျင့်စဉ်သိက္ခာ =     သီလ သိက္ခာ၊ သမာဓိ သိက္ခာ၊ ပညာ သိက္ခာ။

၇၃။    ဘုရာသရဟင်ချမဟတ်သောလမ်သစဉ်  =     မဇ္ဈိမပဋိပဒါ (=အလယ်အလတ်) လမ်သစဉ်။

၇၄။    လောကအကျိုသသယ်ပိုသခဲ့သည့်နဟစ်ပေါင်သ   =   (၄၅)ဝါ၊ (၄၅)နဟစ်။

၇၅။   ပရိနိဗ္ဗာန်စံချိန် သက်တော်၊ ဝါတော်  =     သက်တော် (၈ဝ)၊ ဝါတော် (၄၅)။

၇၆။   ပရိနိဗ္ဗာန်စံသော ခုနဟစ်, လ,‌ နေ့, အချိန်   =     မဟာသက္ကရာဇ် (၁၄၈)ခုနဟစ်၊ ကဆုန်လပဌည့်၊ အင်္ဂါနေ့၊ နံနက် အရုဏ်တက်ခါနီသအချိန်။

၇၇။   ပရိနိဗ္ဗာန်စံသည့်နေရာ    =     ကုသိနာရုံပဌည်၊ မလ္လမင်သတို့၏ အင်ကဌင်သဥယျာဉ်။

၇၈။   တေဇောဓာတ် လောင်တော်မူသောနဟစ်,လ, ရက်, နေ့   =     မဟာသက္ကရာဇ် (၁၄၈)ခု၊ ကဆုန်လဆုတ် (၁၂)ရက်၊ တနင်္ဂနလေနေ့။

၇၉။   ကဌလင်သကျန်သည့်ဓာတ်တော်ပမာဏ    =     ရဟစ်စိတ် (=၂တင်သ)။

၈ဝ။   ဓာတ်တော်ကဌလင်သကျန်ရစ်စေရန် ဘုရာသရဟင်ဓိဋ္ဌာန်ရသည့် ရည်ရလယ်ချက်  =     ဓာတ်တော်မျာသကို ပူဇော်နိုင်ရန်နဟင့် သတ္တဝါမျာသ ချမ်သသာတိုသပလာသအကျိုသမျာသစေရန်။

၈၁။     ဘုရာသရဟင်၏နောက်ဆုံသအမဟာစကာသ  =   ဖဌစ်ပေါ်လာသော ရုပ်နာမ်မဟန်သမျဟ ပျက်စီသတတ်သောသဘောရဟိသောကဌောင့် အရာရာမဟာ သတိဖဌင့်နေကဌ။

မဟာဗုဒ္ဓဝင်ပဌခန်သတလင် ပဌသထာသသော
ဗုဒ္ဓဖဌစ်တော်စဉ်ပဌခန်သ (၂၈)ခန်သ

၁။ ပဋိသန္ဓေယူခန်သနဟင့် ဖလာသတော်မူခန်သ

မဟာသက္ကရာဇ် ၆၇ ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်၊ ကဌာသပတေသနေ့ မိုသသောက်ယံ၌ သီရိမာယာဒေဝီ မိဖုရာသခေါင်ကဌီသ၏ ဝမ်သကဌာတိုက်သို့ မဌတ်သောဆင်ဖဌူတော်သည် လက်ယာရစ်လဟည့်ပဌီသနောက် လက်ယာနံပါသမဟ ဝင်ရောက်ကဌောင်သ အိပ်မက်မဌင်တော်မူ၍ အလောင်သတော် သိဒ္ဓတ္ထမင်သသာသ ပဋိသန္ဓေယူတော်မူ၏။

မဟာသက္ကရာဇ် ၆၈ ခုနဟစ်၊ ကဆုန်လပဌည့်၊ သောကဌာနေ့တလင် ကပ္ပိလဝတ်ပဌည်နဟင့် ဒေဝဒဟပဌည် အကဌာသ လုမ္ဗိနီအင်ကဌင်သတော၌ ဘုရာသအလောင်သတော် ဖလာသမဌင်တော်မူ၏။ ဖလာသမဌင်ပဌီသနောက် မဌောက်အရပ်သို့ ခုနစ်ဖဝါသ လဟမ်သကဌလတော်မူ၍ “ငါသည် လောကတလင် အမဌတ်ဆုံသဖဌစ်၏။” “ငါသည် လောကတလင် အကဌီသအကဲ ဆုံသဖဌစ်၏။” “ငါသည် လောကတလင် အချီသမလမ်သခံထိုက်ဆုံသသူဖဌစ်၏” ဟူသော သုံသခလန်သသော စကာသကဌုံသဝါသ တော်မူ၏။

၂။ ထီသနန်သစိုသစံတော်မူခန်သ

အလောင်သတော် သိဒ္ဓတ္ထမင်သသာသ သက်တော် တစ်ဆယ့်ခဌောက်နဟစ်ရောက်သော် ခမည်သတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်သကဌီသသည် သာသတော်ကို တောမထလက်စေရန် “ရမ္မ” မည်သော ဆောင်သရာသီစံနန်သပဌသာဒ်၊ “သုရမ္မ” မည်သော နလေရာသီစံနန်သပဌသာဒ်၊ “သုဘ” မည်သော မိုသရာသီစံနန်သပဌသာဒ်မျာသ တည်ဆောက်ပဌီသ၊ အလဟည့်အလည် စံမဌန်သစေပါသည်။ ရလဟေအဆင်သ ကဲ့သို့ လဟပသော ယသောဓရာမင်သသမီသနဟင့် ထိမ်သမဌာသ ပေသတော်မူပဌီသ အာရုံငါသပါသတို့ဖဌင့် အလလန်သာယာဖလယ်သော အဖျော်အဖဌေကို ခံယူစေကာ ထီသနန်သစည်သစိမ်ကို ခံစာသစေတော်မူသည်။

၃။ နိမိတ်ကဌီသလေသပါသ မဌင်တော်မူခန်သ

မဟာသက္ကရာဇ် ၉၆ ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်နေ့တလင် အလောင်သတော်သည် မဌင်သလေသစီသ ကသော ရထာသဖဌင့် ဥယျာဉ်တော်သို့ ကဌလတော်မူရာ သူအိုတစ်ညသကို တလေ့မဌင်လေ၏။ ထိုအခါ မိမိလည်သ ထိုသို့အိုရမည်ကို ဆင်ခဌင်တော်မူ၏။ နောက်တစ်ကဌိမ်တလင် သူနာတစ်ညသကို တလေ့မဌင်ရပဌန်သောအခါ မိမိလည်သ ကသို့နာရမည်ကို ဆင်ခဌင်တော်မူ၏။ နောက်တစ်ကဌိမ် တလင် သူသေတစ်ညသကို တလေ့မဌင်လေရာ မိမိလည်သ ကသို့သေရမည်ကို စဉ်သစာသဆင်ခဌင်မိ လေ၏။ နောက်တစ်ကဌိမ် ဥယျာဉ်တော်သို့ ထလက်တော်မူရာ ရဟန်သတစ်ပါသကို တလေ့မဌင် တော်မူ၍ ရဟန်သ၏ အကျင့်သီလသည် သတ္တဝါတို့၏ အကျိုသကို ဖဌစ်ထလန်သစေပဌီသ ဘဝမဟ လလတ်မဌောက်နိုင်သဖဌင့် မိမိလည်သ ရဟန်သပဌုရန် အဓိဋ္ဌာန်တော်မူ၏။

၄။ တောထလက်တော်မူခန်သ

သက်တော် ၂၉ နဟစ် ရောက်သောအခါ အလောင်သတော်မင်သသာသသည် အိုခဌင်သ၊ နာခဌင်သ၊ သေခဌင်သ တရာသတော်တို့ကို ထိတ်လန့်တော်မူသဖဌင့် တောထလက်၍ ရဟန်သပဌုရန် ဓိဋ္ဌာန်တော်မူ၏။ မဟာသက္ကရာဇ် ၉၇ ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်၊ တနင်္လာနေ့ ညဉ့်သန်သခေါင်ယံအချိန်တလင် ဆန္နအမတ်ကိုခေါ်၍ ကဏ္ဍကမဌင်သတော်ကို စီသကာ တောထလက်တော်မူ၏။ အနော်မာမဌစ်ကမ်သသို့ရောက်သော် တစ်ကိုယ်တည်သကျင့်ကဌံအာသထုတ်ရန် ရည်သန်၍ မိမိ၏ အဝတ်တန်ဆာမျာသနဟင့် ကဏ္ဍကမဌင်သကို ဆန္နအမတ်သို့ လလဟဲအပ်ပဌီသ နေပဌည်တော်သို့ ပဌန်ရန် စေလလဟတ်တော်မူ၏။

၅။ ဒုက္ကရစရိယာကျင့်တော်မူခန်သ

ဘုရာသအလောင်သတော်သည် ဥရုဝေလတောတလင် ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ကျင့်ကဌံ အာသထုတ်တော်မူ၍ အစညသတလင် ဆလမ်သခံလဟည့်၍စာသသုံသ၏။ နောင်တလင် အစာအာဟာရကို ခဌိုသခဌံချလေတာ သုံသဆောင်တော်မူသည်။ တစ်နေ့တာအတလက် ဆန်စေ့တစ်စေ့၊ ပဲနောက်စေ့ တစ်စေ့ (သို့မဟုတ်) ပဲပဌုတ်ရည် တစ်ဇလန်သကိုသာ သုံသဆောင်တော်မူ၏။ ကသို့ကျင့်ကဌံသော် အာဟာရဓါတ်နည်သပါသသောကဌောင့် ကဌုံလဟီ ဖျော့တော့ အာသအင်ကုန်ခမ်သ၍ မျက်နဟာတော်နဟင့် ညသခေါင်သတော်သည် ဘူသသီသနုနုနေလဟမ်သ၍ ရဟုံ့ခလက်နေသကဲ့သို့ ဖဌစ်၏။ အသာသအရေသည် ငါသခူရောင် ကဌမ်သပိုသကျောက်ကုန်သအရောင်ဖဌင့် ခဌောက်သလေ့နေပဌီသ ကိုယ်ကိုလက်ဖဌင့် သုံသသပ်သော် အမလဟေသတို့ ကျလတ်ကုန်၏။ နံရိုသတို့သည် ဇရပ်အိုမဟ ဖရိုဖရဲကဌဲသော အခဌင်တို့ ကဲ့သို့ဖဌစ်၍ ဝမ်သဗိုက်ကိုကိုင်သော် ခါသဆစ်ကို ကိုင်မိ၏။ တင်ပါသနဟစ်ဖက်သည် ကုလာသအုပ် ခလာကဲ့သို့ ရဟုံ့ခလက်နေ၍ မတ်ရပ်ထသောနေရာ၌ လဲ၍ကျလေသည်။ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော် ရလိုသောကဌောင့် ကျင့်နိုင်ခဲလဟသော ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ခဌောက်နဟစတိုင်တိုင် ကျင့်တော်မူ၏။

၆။ ဘုရာသဖဌစ်တော်မူခန်သ

အလောင်သတော်သည် ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ခဌောက်နဟစ်တိုင်တိုင် ကျင့်သော်လည်သ သဗ္ဗညုတဉာဏ် မရနိုင်သဖဌင့် မဇ္ဈိမပဋိပဓာ အကျင့်လမ်သကဌောင်သပဌောင်သ၍ အာနပါန စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စာသတော်မူ၏။ ယင်သဈာန်ဝင်စာသနိုင်ရန် ဆလမ်သခံလဟည့်၍ ရသမျဟ အာဟာရကို မျဟတဘုန်သပေသတော်မူရ၏။ မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃ ခု၊ ကဆုန်လပဌည့် ဗုဒ္ဓဟူသ နေ့တလင် မဟာဗောဓိပင်ရင်သ အပရာဇိတပလ္လင်တော်၌ ထက်ဝယ်ဖလဲ့ခလေ ထိုင်နေတော်မူ၍ နေမဝင်မီ မာရ်စစ်သည်တို့ကို အောင်မဌင်တော်မူသည်။ ညဉ့်ညသယံဝယ် “ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်” ရတော်မူ၏။သန်သခေါင်ယံဝယ် “ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်” ရတော်မူ၏။ မိုသသောက်ယံဝယ် “အာသဝက္ခယဉာဏ်” ရတော်မူလျက် ဘုရာသအဖဌစ်သို့ ရောက်တော်မူ လေသည်။ ထိုအခါ “အနေကဇာတိသံသာရံ” အစချီသော ဥဒါန်သကို ကျူသရင့်တော်မူ၏။

၇။ ဓမ္မစကဌာတရာသဟောတော်မူခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသဖဌစ်တော်မူပဌီသနောက် ကာမဂုဏ်တို့၌ မလေ့လျဟော်သော ကသတ္တဝါမျာသကို တရာသ ဟောသော် တရာသကို လလယ်ကူစလာနာသလည်နိုင်ကဌမည် မဟုတ်ကုန်။ တရာသ ဟောလျဟင် ပင်ပန်သရုံသာဖဌစ်မည်ဟု အကဌံဖဌစ်လာ၏။ သဟမ္ပတ္တိဗဌဟ္မာကဌီသ တောင်သပန်ချက်အရ တရာသဟောရန်သင့်မည့် ပုဂ္ဂိုလ်ကို ကဌည့်လတ်သော် ပဉ္စဝဂ္ဂီငါသညသကိုသာ မဌင်လေ၏။ ပဉ္ဏဝဂ္ဂီငါသညသရဟိရာ မိဂဒါဝုန်တောသို့ ဝင်ပဌီသနောက် မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃ ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့် စနေနေ့ ညချမ်သနေမင်သလည်သ ဝင်လုဆဲကာလ လမင်သလည်သ ထလက်ပေါ်လု ဆဲဆဲကာလတလင် “ဒလေ မေ ဘိက္ခဝေ” အစချီသော တရာသညသ ဓမ္မစကဌာကို ဟောတော်မူ၏။

၈။ ယဿသူဋ္ဌေသသာသရဟန်သဖဌစ်ခန်သ

ယသသူဌေသသာသသည် မိန်သမတို့သာဖျော်ဖဌေသော ဂီတသဘင်တို့ဖဌင့် လောကီ စည်သစိမ်ခံစာသနေစဉ် တစ်ညဉ့်သ၌ သန်သခေါင်ကျော်အချိန် နိုသလတ်၏။ ဖရိုဖရဲ ပုံပျက် ပန်သပျက် အိပ်မောကျနေသော ကချေသည် မောင်သမမျာသကို မဌင်သဖဌင့် သုသာန်တစပဌင် ကဲ့သို့မဌင်ကာ ငဌီသငလေ့လာပဌီသ အဆောင်မဟထလက်၍ မိဂဒါဝုန်တောသို့ရောက်လာ၏။ မဌတ်စလာ ဘုရာသနဟင့်တလေ့သဖဌင့် တရာသဟောသောကဌောင့် သောတပန်ဖဌစ်လေ၏။ သာသပျောက် သဖဌင့် ခဌေရာခံလိုက်ရဟာသော ယသသူဌေသကဌီသနဟင့် သူဌေသကတော် သုဇာတာတို့သည်လည်သ ဘုရာသထံရောက်လေသော် တရာသနာကဌာသရ၍ သရဏဂုံတည်ပဌီသ သောတပန်ဖဌစ်လေ၏။
ယသသူဌေသသာသသည် အထက်မဂ်သုံသပါသကို အစဉ်အတိုင်သရရဟိကာ ရဟန္တာဖဌစ်လေ ၏။ သူဌေသကဌီသနဟင့် သူဌေသကတော် နဟစ်ညသတို့သည် သရဏဂုံသုံသပါသကို ညသစလာဆောက်တည်ခလင့် ရသူမျာသဖဌစ်၏။

၉။ ယသော်ဓရာကန်တော့ခန်သနဟင့် ရာဟုလာအမလေတောင်သခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် အဂ္ဂသာဝကနဟစ်ပါသခဌံရံလျက် ယသော်ဓရာခန်သမဆောင်သို့ ဝင်လေ၏။ ယသော်ဓရာသည် မဌတ်စလာဘုရာသ၏ ခဌေဖမိုသကို ညသခိုက်၍ ရဟိခိုသငိုကဌလေသလေ၏။ ခမည်သတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်သကဌီသက မဌတ်စလာဘုရာသ ဒုက္ကရစရိယကျင့်စဉ်က ခဌိုသခဌံနေထိုင် သကဲ့သို့ ယသော်ဓရာလည်သ ခဌိုသခဌံနေထိုင်ကဌောင်သ လျဟောက်ထာသသော် စန္ဒကိန္နရီဇာတ်ကို ဟောလေသည်။
ယသော်ဓရာသည် သာသတော် ရာဟုလာအာသ ဖခင်ထံမဟ အမလေတောင်သခံရန် တိုက်တလန်သလေသော် ရာဟုလာလည်သ မဌတ်စလာဘုရာသရဟင်ထံမဟ အမလေတောင်သ၏။ မဌတ်စလာ ဘုရာသက အရဟင်သာရိပုတ္တရာကို ဥပဇ္ဈာယ်ပဌုစေလျက် ရာဟုလာအာသ သာသနာ့အမလေ အဖဌစ် ရဟင်သာမဏေ ပဌုပေသတော်မူလေသည်။

၁၀။ ရောဟီဏီမဌစ်ဝဟမ်သတလင် ငဌိမ်သချမ်သရေသတရာသဟောတော်မူခန်သ

ကပိလဝတ်ပဌည်နဟင့် ကောလိယပဌည် နဟစ်ပဌည်ထောင်အကဌာသ ရောဟီဏီမဌစ်ရေကို အကဌောင်သပဌု၍ နဟစ်ပဌည်ထောင် လယ်သမာသတို့ မဌစ်ရေခလဲဝေယူရေသအတလက် အငဌင်သပလာသကဌ၏။ ကအငဌင်သပလာသမဟုကဌောင့် နဟစ်ပဌည်ထောင်မင်သတို့ စစ်ခင်သရန် ပဌင်ဆင်ကဌလေသည်။ ထိုအခါ မဌတ်စလာဘုရာသသည် သလေသချောင်သစီသမည့် အရေသကို မဌင်သောကဌောင့် နဟစ်ပဌည်ထောင် စစ်တပ်အကဌာသ ရောဟီဏီမဌစ်အထက် ကောင်သကင်ပဌင်တလင် ရပ်တော်မူလျက် တန်ဖိုသ နည်သသော ရေနဟင့်ပတ်သက်၍ တန်ဖိုသမဖဌတ်နိုင်သော လူ့အသက်မျာသ မဆုံသရဟုံသစေသင့် ကဌောင်သ ငဌိမ်သချမ်သရေသတရာသ ဟောတော်မူ၏။

၁၁။ ဘိက္ခုနီသာသနာခလင့်ပဌုတော်မူခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် ကပိလဝတ်ပဌည်၌ သီတင်သသုံသနေစဉ် မိထလေသတော် ဂေါတမီ သည် မဌတ်စလာဘုရာသထံ ချဉ်သကပ်၍ ရဟန်သဘောင်သို့ဝင်ခလင့်ပဌုရန် သုံသကဌိမ်တိုင် လျဟောက်ထာသသော်လည်သ မဌတ်စလာဘုရာသက ငဌင်သပယ်ခဲ့၏။ မဌတ်စလာဘုရာသ ဝေသာလီပဌည်၌ သီတင်သသုံသနေစဉ် မိထလေသတော်ဂေါတမီသည် အခဌံအရံငါသရာနဟင့်တကလ ဆံကိုပယ်လျက် ဖန်ရည်ဆိုသသော ဝတ်ရုံမျာသဆင်မဌန်သကာ မဌတ်စလာဘုရာသထံတော်သို့ လိုက်လာကဌ၏။
ညီတော်အာနန္ဒာ၏ လျဟောက်ထာသတောင်သပန်ချက်အရ မိထလေသတော်ဂေါတမီအာသ ဂရုဓံတရာသရဟစ်ပါသကို ဝန်ခံနိုင်လျဟင် ပဉ္စင်သခံမဟုဖဌစ်လေလော့ဟု ဘိက္ခုနီသာသနာကို ခလင့်ပဌုတော်မူ၏။

၁၂။ ခေမာမိဖုရာသအာသ ဆုံသမတော်မူခန်သ

အလဟမာန်တက်နေသော ခေမာမိဖုရာသသည် ရုပ်အဆင်သ၏ မနဟစ်သက်စရာ အပဌစ် အနာအဆာမျာသကို ဟောကဌာသလေ့ရဟိသော မဌတ်စလာဘုရာသကို ရဟောင်ဖယ်၏။ ဝေဠုဝန် ကျောင်သတော်၏ သာယာလဟပပုံ တေသသံကို ကဌာသရသောကဌောင့် ဝေဠုဝန်ကျောင်သတော်သို့ ခေမာမိဖုရာသ ရောက်လာ၏။
ကျောင်သတော်တလင် မဌတ်စလာဘုရာသအာသ ယပ်ခတ်နေသော မိမိထက် သာလလန် လဟပသော မိန်သမပျိုကို အံ့ဩစလာတလေ့မဌင်လေ၏။ မိမိကဌည့်နေစဉ် ထိုမိန်သမပျို၏အဆင်သ သည် အိုခဌင်သ၊ နာခဌင်သ၊ သေခဌင်သ အဆင့်ဆင့်ဖောက်ပဌန် ပျက်စီသသလာသလေသည်။ ခေမာ မိဖုရာသသည် သံဝေဂရ၍ မဌတ်စလာဘုရာသ အဆုံသအမတော်ကို နာယူပဌီသ ရဟန်သပဌုလေသည်။

၁၃။ ရဟန်သမျာသတန်ခိုသပဌာဋိဟာမပဌရန် ပညတ်တော်မူခန်သ

ရာဇဂဌိုဟ်သူ‌ဌေသသည် စန္ဒကူသသပိတ်ကို အတောင်ခဌောက်ဆယ်မဌင့်သော ဝါသထိပ် တလင် ချိတ်ဆလဲကာ ရဟန္တာအမည်ခံသူမျာသသည် ကသပိတ်ကိုကောင်သကင်မဟယူနိုင်ပါက စည်သစိမ်အာသလုံသလဟူမည့်အပဌင် သာသမယာသနဟင့်တကလ ကျလန်ခံမည်ဟုကဌေညာ၏။ မည်သူမျဟ မယူနိုင်ကဌသောအခါ ကလောက၌ ရဟန္တာမရဟိပါ တကာသဟု သေသောက်ကဌူသသူမျာသက ပဌက်ရယ်ပဌုကဌ၏။
မဌတ်စလာဘုရာသ၏သာသနာကို ထိခိုက်စေနိုင်သော ပဌက်ရယ်ပဌုသံမျာသကို ကဌာသရ သောအခါ ရဟင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒလါဇမထေရ်သည် တန်ခိုသဖဌင့် ကောင်သကင်မဟသပိတ်ကိုယူလေ သော် ရာဇဂဌိုဟ်တစ်မဌို့လုံသ အုတ်အုတ်ကျက်ကျက်ဖဌစ်၏။ ဘုရာသရဟင်သိလေသော် ရဟင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒလါဇကို ခေါ်ယူဆုံသမ၍ ရဟန်သတို့အာသ တန်ခိုသပဌာဋိဟာမပဌရန် သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တော်မူလေ၏။

၁၄။ အဘိဓမ္မာတရာသဟောကဌာသတော်မူခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် သတ္တမဝါကို တာဝတိံသာနတ်ပဌည်၌ ကပ်တော်မူ၍ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ မဌကျောက်ဖျာ၌ ထက်ဝယ်ဖလဲ့ခလေနေတော်မူကာ မယ်တော်နတ်သာသ အမဟူသပဌုသော နတ်သိကဌာသဗဌဟ္မာအပေါင်သကို အဘိဓမ္မာတရာသ ဟောတော်မူ၏။ နေ့စဉ် လူ့ပဌည်သို့ ကဌလရောက်တော်မူပဌီသ စန္ဒကူသတော၌ ဆလမ်သဘုန်သပေသ၍ နေ့သန့်နေတော်မူစဉ် ရဟင်သာရိပုတ္တရာအာသ အဘိဓမ္မာတရာသ အကျဉ်သချုပ်ကို ဟောတော်မူနေ၏။ တာဝတိံသာ နတ်ပဌည်၌ နိမ္မိတရုပ်ပလာသတော်မဌတ်က ဆက်လက်ဟောကဌာသတော်မူနေ၏။ တာဝတိံသာ နတ်ပဌည်၌ တစ်ဝါတလင်သလုံသ ဟောတော်မူပဌီသ သီတင်သကျလတ် လပဌည့်နေ့၌ လူ့ပဌည် သင်္ကဿနဂိုရ်ပဌည်သို့ ပတ္တမဌာသစောင်သတန်သဖဌင့် သက်ဆင်သတော်မူ၏။

၁၅။ ပါလိလေယျကတော၌ တစ်ပါသတည်သစံပျော်တော်မူခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် ကောသမ္ဗီပဌည် ဃောသိတာရုံကျောင်သ၌ သတင်သသုံသတော်မူ နေစဉ် ဝိနယဓရ ရဟန်သတစ်ပါသနဟင့် ဓမ္မကထိက ရဟန်သတစ်ပါသတို့သည် ဝစ္စကုဋီသန့်သက် ရေခလက်၌ ရေကဌလင်သရေကျန် ထာသမိသည်မဟစ၍ အငဌင်သပလာသကဌ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသဆုံသမတော် မူသော်လည်သ မလိုက်နာဘဲ ဆက်လက်အငဌင်သပလာသနေကဌ၏။ ကရဟန်သနဟစ်ပါသကို အကဌောင်သပဌု၍ သံဃာသင်သကလဲကာ လူပုဂ္ဂိုလ်မျာသပါ အုပ်စုကလဲသလာသပဌီသ ဗဌဟ္မာပဌည် တိုင်အောင် အုပ်စုကလဲပဌာသလေ၏။
မဌတ်စလာဘုရာသသည် သံဃာပရိတ်သတ်တို့ကိုစလန့်ခလာ၍ မိမိတစ်ကိုယ်တည်သသာ ကိန်သအောင်သတော်မူလိုသဖဌင့် ပါလိလေယျကတောသို့ ကဌလရောက်သီတင်သသုံသစဉ် ပါလိလေယျက ဆင် နဟင့် မျောက် တို့က ပဌုစုကဌလေသည်။

၁၆။ သိင်္ဂါလသတိုသသာသအာသ ဆုံသမတော်မူခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် စိုသော အဝတ်၊ စိုသော ဆံပင်တို့ဖဌင့် အရပ်မျက်နဟာတို့ကို ရဟိခိုသ နေသော သိင်္ဂါလ သတိုသသာသကို မဌင်တလေ့ရ၏။ အရပ်ခဌောက်မျက်နဟာကို ရဟိခိုသရန် အဖမဟာကဌာသသောကဌောင့် ရဟိခိုသကဌောင်သ သိင်္ဂါလ သတိုသသာသကဖဌေ၏။ ထိုအခါ မဌတ်စလာ ဘုရာသရဟင်က အရပ်ခဌောက်မျက်နဟာ၏ အဓိပ္ပါယ်နဟင့် အရပ်ခဌောက်မျက်နဟာကို ကိုယ်စာသ ပဌုသော အမိ၊ အဖ၊ ဆရာ၊ ဇနီသ၊ ခင်ပလန်သ၊ သာသသမီသ တို့၏ ဝတ္တရာသမျာသကို ဟောကဌာသ လေ၏။
(သိင်္ဂါလောဝါဒသုတ်သည် မဌန်မာမျာသ ကျင့်သုံသနေသော မိဘဝတ်၊ ဆရာဝတ် စသည်တို့ကို ဖော်ပဌထာသပါသည်။)

၁၇။ အက္ကောသဘာရဒလါဇပုဏ္ဏာသအာသ ဆုံသမတော်မူခန်သ

ဘာရဒလါဇအနလယ်ပုဏ္ဏာသမျာသ မကဌာခဏ ရဟန်သပဌုသည်ကို မကျေမချမ်သနိုင်သော အက္ကောသဘာရဒလါဇပုဏ္ဏာသကဌီသသည် မဌတ်စလာဘုရာသအပေါ်ကို အမျက်ထလက်ကာ ကဌမ်သတမ်သသောစကာသမျာသဖဌင့် ဆဲရေသလေ၏။
မဌတ်စလာဘုရာသက သည်သခံတော်မူကာ ပုဏ္ဏာသကဌီသအာသ သင့်အိမ်ရောက်လာသော ဆလေမျိုသမျာသသည် သင်ကျလေသမလေသပဌုစုသော ခဲဖလယ်ဘောဇဉ်တို့ကို မသုံသဆောင်သော် ထို ခဲဖလယ်ဘောဇဉ်မျာသသည် မည်သူ့ထံ၌ကျန်သနည်သဟုမေသ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသက မိမိထံ၌သာ ကျန်ကဌောင်သ ဖဌေကဌာသသော မဌတ်စလာဘုရာသက သင်၏မယဉ်ကျေသသော ဆဲမျိုသတစ်ရာကို ငါလက်မခံ၊ သင့်ထံသာကျန်ပါစေဟုပဌောပဌီသ အမျက်ထလက်သူကို အမျက်မထလက်ခဌင်သဖဌင့် အောင်နိုင်ကဌောင်သ တရာသဟောတော်မူ၏။

၁၈။ ရဟင်အာနန္ဒာ၏ပယ်လေသတန်၊ ပန်လေသပါသ ဆုရဟစ်ပါသတောင်သခံတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသ ဝါတော်နဟစ်ဆယ်ရသော် အမဌဲတမ်သ အလုပ်အကျလေသ ရဟန်သတစ်ပါသ လိုလာ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက ငါဘုရာသအတလက် အမဌဲတမ်သ အလုပ်အကျလေသရလေသရန်မိန့်ကဌာသ ၏။ ရဟန်သမျာသက ညီတော်အာနန္ဒာအာသ မဌတ်စလာဘုရာသကို လုပ်ကျလေသခလင့်ပဌုရန် လျဟောက်ထာသစေလိုကဌောင်သ တိုက်တလန်သကဌ၏။ ညီတော်အာနန္ဒာက မိမိမလိုလာသသော ဆုလေသမျိုသကို ပယ်ခလင့်ရပဌီသ၊ လိုလာသသောဆုလေသမျိုသကို ခလင့်ပဌုပါလျဟင် လုပ်ကျလေသမည် ဖဌစ်ကဌောင်သလျဟောက်၍ ပယ်ဆုလေသတန်၊ ပန်ဆုလေသပါသတောင်သပဌီသ အမဌဲတမ်သ အလုပ်အကျလေသတာဝန်ယူ၍ မဌတ်စလာဘုရာသ ပရိနိဗ္ဗာန်စံသည့်တိုင် လုပ်ကျလေသတော်မူလေ၏။

၁၉။ ကာလာမသုတ် ဟောတော်မူခန်သ

ကာလာမ အမျိုသသာသတို့သည် မဌတ်စလာဘုရာသထံချဉ်သကပ်၍ အချို့သော သမဏ ဗဌဟ္မဏတို့သည် မိမိတို့ဝါဒကိုသာ မဟန်ကန်သည်ဟု ဟောပဌောလျက် သူတစ်ပါသတို့၏ဝါဒကို ရဟုတ်ချကဌ၏။ မည်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဝါဒစကာသသည် မဟန်သနည်သဟုလျဟောက်သော် မဌတ်စလာ ဘုရာသက ပဌောသံကဌာသစကာသ၊ အစဉ်အဆက်စကာသ၊ စာပေနဟင့် ညီညလတ်သည်ဟူသော စကာသ စသည်ဖဌင့် ထိုစကာသမျာသကို မယုံကဌည်သင့်၊ အပဌစ်ရဟိသည်ဟု ကိုယ်တိုင်သိသော တရာသမျာသကို စလန့်ပယ်၍ ကောင်သကျိုသချမ်သသာခဌင်သငဟာ ဖဌစ်သည်ဟု ကိုယ်တိုင်သိသော တရာသမျာသကိုသာ ယုံကဌည် ကျင့်ကဌံကုန်ရာ၏ဟု “ကေသမုတ္တိသုတ်” ကို ဟောတော်မူ လေ၏။

၂၀။ ဂိလာနရဟန်သအာသပဌုစုတော်မူခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် ညီတော်အာနန္ဒာနဟင့်အတူ ကျောင်သစဉ်လဟည့်လည်သည်ရဟိသော် ဝမ်သသက်ရောဂါဖဌစ်၍ ကျင်ကဌီသကျင်ငယ်တို့ဖဌင့် လူသလဟိမ့်အိပ်နေသော ရဟန်သကဌီသတစ်ပါသ ကို မဌင်လေ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက ထိုသူရဟန်သကို မေသမဌန်သသော် မိမိတလင် လုပ်ကျလေသမည့်သူ မရဟိကဌောင်သ လျဟောက်လေ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသသည် ကိုယ်တိုင်ရေနလေသဖဌင့် ဖန်ရေဆေသ၍ သူနာပဌုတော်မူ၏။
ထိုအကဌောင်သကဌောင့် ရဟန်သမျာသကို စုဝေသစေပဌီသလျဟင် ရဟန်သတို့အချင်သချင်သ လုပ်ကျလေသပဌုစုကုန်ကဌလော့၊ ငါဘုရာသကိုလုပ်ကျလေသပဌုစုလိုသော ရဟန်သသည် နာဖျာသသော ရဟန်သကို လုပ်ကျလေသပဌုစုရာ၏ဟု ဆုံသမတော်မူလေ၏။

၂၁။ မာလုကျပုတ္တရဟန်သအာသဆုံသမတော်မူခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် ဇေတဝန်ကျောင်သတော်၌ သီတင်သသုံသနေစဉ် အရဟင်မာလုကျ ပုတ္တမထေရ်သည် မဌတ်စလာဘုရာသထံချဉ်သကပ်ပဌီသ လောကသည်မဌဲ၏၊ မမဌဲ၏၊ အစရဟိသည် တို့ကို မဌတ်စလာဘုရာသသည် မဟောကဌာသသေသ၊ မဌတ်စလာဘုရာသ မသိငဌာသအံ့ မသိဟု ဝန်ခံရန်၊ အကယ်၍မဟောကဌာသလျဟင် မိမိလူထလက်တော့မည်ဟု လျဟောက်ထာသ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက မာလုကျပုတ္တအာသ “အကျိုသစီသပလာသနဟင့်မစပ်သည်တို့ကို ငါမဟောကဌာသ၊ လောကသည် မဌဲသည်ဖဌစ်စေ မမဌဲသည်ဖဌစ်စေ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ ဗျာတိ၊ မရဏ တရာသတို့သည် တလေ့စမဌဲ ဖဌစ်သည်။ မဌာသပစ်ခံရသူသည် မဌာသပစ်ရာအရပ်၊ မဌာသပစ်သူ၊ လင်သလေသ၊ ဒူသလေသ စသည် တို့ကိုသိမဟ မဌာသနုတ်အံ့ဟု ဆိုချေသော် သေရာသာရဟိ၏။ ခန္ဓာကိုယ်၏ဆင်သရဲခဌင်သမျာသကို မျက်မဟောက်ဘဝ၌ပင် တလေ့ကဌုံရသည်ဖဌစ်၍ ငါဟောကဌာသသည်ကို ဟောကဌာသသည့် အတိုင်သ မဟောကဌာသသည်ကို မဟောကဌာသသည့်အတိုင်သသာမဟတ်လော့”ဟု ဆုံသမတော်မူ ၏။

၂၂။ မဟာသာလပုဏ္ဏာသကဌီသကို ဂါထာသင်ကဌာသပေသခန်သ

အသပဌာရဟစ်သိန်သကဌလယ်ဝသော မဟာသာလ ပုဏ္ဏာသကဌီသသည် ဥစ္စာတို့ကို သာသမျာသအာသ အမလေအဖဌစ် ခလဲဝေပေသလိုက်၏။ ဥစ္စာမရဟိတော့သော ပုဏ္ဏာသကဌီသကို သာသမျာသက စလန့်ပယ်ထာသသောအခါ ပုဏ္ဏာသကဌီသသည် ဆင်သရဲပင်ပန်သစလာ လဟည့်လည်ရဟာဖလေ စာသသောက်နေရ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသသည် မဌတ်စလာဘုရာသထံရောက်လာသော် မဌတ်စလာဘုရာသက ဂါထာလေသပုဒ် သင်ကဌာသပေသ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသသည် ထိုဂါထာမျာသကို ပရိသတ်စုံရာသဘင်၌ ရလတ်ဆိုသော် မဌို့သူမဌို့သာသမျာသက သာသမျာသကို ခဌိမ်သခဌောက်မောင်သမဲ ပဌစ်တင်ကဌလေ၏။ သာသမျာသလည်သ အသိတရာသဖဌစ်ကာ ဖခင်ပုဏ္ဏာသအာသ ပဌန်လည်ကျလေသမလေသပဌုစုကဌကုန်၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသလည်သ မိမိရသော ပုဆိုသတို့ကို မဌတ်စလာဘုရာသအာသ ဆရာစာသအဖဌစ် လဟူဒါန်သ၍ ဘုရာသထံ၌ ဥပသကာအဖဌစ် ခံယူလေ၏။

၂၃။ ပဉ္စဂ္ဂပုဏ္ဏာသထံမဟ ဆလမ်သခံတော်မူခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် ပဉ္စဂ္ဂပုဏ္ဏာသကဌီသ ထမင်သစာသနေစဉ် ဆလမ်သခံကဌလလာ၏။ ပုဏ္ဏာသမကဌီသ က ကန်တော့ဆလမ်သဟူသော အမူအရာကို ပုဏ္ဏာသကဌီသမမဌင်အောင် ပဌလေ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသသိလေသော် မဌတ်စလာဘုရာသထံချဉ်သကပ်ပဌီသ၊ မိမိစာသဆဲထမင်သသာလျင်ရဟိပါ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသကို အညသမလဟူရသဖဌင့် လျဟောက်ပတ်ပါမည်လော၊ လက်ခံနိုင်ပါမည်လောဟု လျဟောက်၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက ဆလမ်သညသကိုလည်သကောင်သ၊ စာသဆဲကိုလည်သကောင်သ၊ စာသပဌီသ ကျန်ကဌလင်သသောဆလမ်သကိုလည်သကောင်သ လဟူရန်လျဟောက်ပတ်၏။ အလဟူခံ ရဟန်သပုဏ္ဏာသ တို့သည် လဟူသောဆလမ်သကိုချီသမလမ်သခဌင်သ၊ ကဲ့ရဲ့ခဌင်သ မပဌုသင့်ဟု ဟောကဌာသတော်မူ၏။

၂၄။ ဒေဝဒတ် သံဃာသင်သခလဲခန်သ

ဒေဝဒတ်သည် မဌတ်စလာဘုရာသနဟင့် စင်ပဌိုင်ပဌုလိုသောအကဌံဖဌင့် မဌတ်စလာဘုရာသ ထံမဟောက် သလာသရောက်ကာ ရဟန်သမျာသ သတ်သတ်လလတ်စာသရန်၊ ပံသကူသင်္ကန်သဆောင်ရန်၊ ရုက္ခမူဓူတင်ဆောင်ရန် စသော ငါသပါသသောဝတ္ထုတို့ကိုတောင်သ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက ခလင့်မပဌုသောအခါ မဌတ်စလာဘုရာသသည် ရဟန်သတို့အာသ လာဘ်ပေါမျာသခဌင်သ အကျိုသငဟာသာ ပဌု၏ဟု ကဲ့ရဲ့၍ မိမိနဟင့် သဘောတူသော ရဟန်သမျာသကိုခေါ်ယူလျက် သံဃာသင်သခလဲကာ မဌတ်စလာဘုရာသထံမဟ ထလက်ခလာသလာသလေ၏။ ကအကုသိုလ်ကဌောင့် ဒေဝဒတ်သည် မဌေမဌိုခံရ လေသည်။

၂၅။ အဇာတသတ် ကန်တော့ခန်သ

ခမည်သတော် ဗိမ္ဗိသာရမင်သကိုသတ်မိသော အဇာတသတ်၏ စိတ်သည် မတည်မငဌိမ် ဖဌစ်နေသည်။ မိမိ၏စိတ် အေသချမ်သ တည်ငဌိမ်စေရန်အတလက် အာသကိုသရာရဟာ၏။ ဆရာဇီဝကသည် တန်ဆောင်သမုန်သလပဌည့်ည တလင် ဆင်မယာဉ်သာ ၅၀၀ ကို မောင်သမ ၅၀၀ စီသနင်သစေ၍ အဇာတသတ်ကို ခဌံရံစေကာ မဌတ်စလာဘုရာသထံ ပို့လေ၏။ ၁၂၅၀သောသံဃာတို့၏ အလယ်၌ရဟိသော မဌတ်စလာဘုရာသကို ဖူသမဌော်ရ၍ သံဃာပရိတ်သတ်၏ ငဌိမ်သက်မဟုကို ဖူသမဌင်ရသည့်အခါ နဟစ်သက်ကဌည်ညို သဒ္ဓါပိုကာ ဝမ်သမဌောက်ဝမ်သသာ ဥဒါန်သကျူသရင့်လေသည်။ မဌတ်စလာဘုရာသ၏ တရာသကို နာကဌာသရသောကဌောင့် ဥပသကာအဖဌစ် ခံယူလေ၏။

၂၆။ အရဟင်သာရိပုတ္တရာ၏ ချီသမလမ်သလျဟောက်ထာသခန်သ

အရဟင်သာရိပုတ္တရာသည် မဌတ်စလာဘုရာသ၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ကဌည်ညိုတော် မူကာ မဌတ်စလာဘုရာသနဟင့်တူသူ ယခင်ကလည်သမရဟိခဲ့၊ ယခုလည်သမရဟိ၊ နောင်တလင်လည်သရဟိမည် မဟုတ်ဟု ဝမ်သသာအာသရ ချီသပလျဟောက်ထာသလေ၏။
မဌတ်စလာဘုရာသက ပလင့်တော်မူပဌီသ၊ ပလင့်တော်မူဆဲ၊ ပလင့်တော်မူလတ္တံ့သော ဘုရာသမျာသ၏ စိတ်ကို သင်သိနိုင်ပါသလောဟုမေသ၏။ အရဟင်သာရိပုတ္တရာက မသိနိုင်ပါကဌောင်သ လျဟောက်ထာသ၏။ သို့ပါလျက် ထိုစကာသကို အဘယ့်ကဌောင့်ပဌောရသနည်သဟု မေသမဌန်သလေ ၏။ အရဟင်သာရိပုတ္တရာက အရဟင်ဘုရာသသည် အကဌလင်သမဲ့ဥဿုံ သိတော်မူသည်ဟု တပည့်တော်ယုံကဌည် ကဌည်ညို၍ ကကဲ့သို့သော ရဲရဲရင့်ရင့်စကာသဖဌင့် လျဟောက်ထာသရခဌင်သ ဖဌစ်ပါ၏ဟု လျဟောက်တော်မူလေသည်။

၂၇။ အမ္ဗပါလီ၏ဆလမ်သပင့်လျဟောက်ထာသခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် ဝေသာလီပဌည် အမ္ဗပါလီ၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်သသုံသနေစဉ် အမ္ဗပါလီ ပဌည့်တန်ဆာမသည် မဌတ်စလာဘုရာသထံ ဆလမ်သဖိတ်လေ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက လက်ခံတော်မူ၏။ လိစ္ဆဝီမင်သမျာသက အမ္ဗပါလီထံမဟ ထိုဆလမ်သလဟူခလင့်ကို အသပဌာပေသ၍ ဝယ်ကဌလေ၏။
အမ္ဗပါလီက ငဌင်သပယ်သောအခါ လိစ္ဆဝီမင်သမျာသသည် မဌတ်စလာဘုရာသထံချဉ်သကပ်၍ ဆလမ်သဖိတ်လျဟောက်ထာသပဌန်၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက အမ္ဗပါလီ၏ ဆလမ်သကိုလက်ခံပဌီသဖဌစ်သည် ဟု မိန့်ကဌာသလျက် လိစ္ဆဝီမင်သမျာသ၏ လျဟောက်ထာသချက်ကို ငဌင်သပယ်တော်မူလေသည်။

၂၈။ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူခန်သ

မဌတ်စလာဘုရာသသည် သက်တော် ၈၀၊ ဝါတော် ၄၅ ဝါတလင် အာယုသင်္ခါရ လလဟတ်တော် မူ၏။ ကုသိနာရုံသို့ ရဟန်သမျာသခဌံရံလျက် ကဌလတော်မူရာ ဝမ်သတော်လာသနေသော်လည်သ ဝေဒနာကို သည်သခံ၏။ ရဟန်သမျာသစုံညီစေ၍ ပစ္ဆိမဝစန နောက်ဆုံသစကာသ မိန့်ကဌာသတော် မူပဌီသလျဟင် မလ္လာမင်သတို့၏ အင်ကဌင်သဥယျာဉ်၌ မဟာသက္ကရာဇ် ၁၄၈ ခုနဟစ်၊ ကဆုန်လပဌည့် အင်္ဂါနေ့တလင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူ၏။
ကဆုန်လပဌည့်ကျော် တစ်ဆယ့်နဟစ်ရက် တနင်္ဂနလေနေ့တလင် တေဇောဓါတ် လောင်တော်မူ၏။ ကဌလင်သကျန်ရစ်သော ဓါတ်တော်မျာသကို ရလိုမဟုဖဌင့် မင်သမျာသက စစ်ပဌင်ကဌ၏။ မင်သတို့၏ ဆရာဖဌစ်သော ဒေါဏပုဏ္ဏာသကဌီသက ဓါတ်တော်မျာသကို ညီမျဟစလာ ခလဲဝေပေသလေ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသမူကာသ ဓါတ်တော်ခဌင်သောခလက်ကိုသာရလေ၏။

ပဌခန်သ(၁) ပဋိသန္ဓေယူခန်သနဟင့် ဖလာသတော်မူခန်သ

မဟာသက္ကရာဇ် ၆၇ ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်၊ ကဌာသပတေသနေ့ မိုသသောက်ယံ၌ သီရိမာယာဒေဝီ မိဖုရာသခေါင်ကဌီသ၏ ဝမ်သကဌာတိုက်သို့ မဌတ်သောဆင်ဖဌူတော်သည် လက်ယာရစ်လဟည့်ပဌီသနောက် လက်ယာနံပါသမဟ ဝင်ရောက်ကဌောင်သ အိပ်မက်မဌင်တော်မူ၍ အလောင်သတော် သိဒ္ဓတ္ထမင်သသာသ ပဋိသန္ဓေယူတော်မူ၏။

မဟာသက္ကရာဇ် ၆၈ ခုနဟစ်၊ ကဆုန်လပဌည့်၊ သောကဌာနေ့တလင် ကပ္ပိလဝတ်ပဌည်နဟင့် ဒေဝဒဟပဌည် အကဌာသ လုမ္ဗိနီအင်ကဌင်သတော၌ ဘုရာသအလောင်သတော် ဖလာသမဌင်တော်မူ၏။ ဖလာသမဌင်ပဌီသနောက် မဌောက်အရပ်သို့ ခုနစ်ဖဝါသ လဟမ်သကဌလတော်မူ၍ “ငါသည် လောကတလင် အမဌတ်ဆုံသဖဌစ်၏။” “ငါသည် လောကတလင် အကဌီသအကဲ ဆုံသဖဌစ်၏။” “ငါသည် လောကတလင် အချီသမလမ်သခံထိုက်ဆုံသသူဖဌစ်၏” ဟူသော သုံသခလန်သသော စကာသကဌုံသဝါသ တော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၁) ပဋိသန္ဓေယူခန်သနဟင့် ဖလာသတော်မူခန်သ

မဟာသက္ကရာဇ် ၆၇ ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်၊ ကဌာသပတေသနေ့ မိုသသောက်ယံ၌ သီရိမာယာဒေဝီ မိဖုရာသခေါင်ကဌီသ၏ ဝမ်သကဌာတိုက်သို့ မဌတ်သောဆင်ဖဌူတော်သည် လက်ယာရစ်လဟည့်ပဌီသနောက် လက်ယာနံပါသမဟ ဝင်ရောက်ကဌောင်သ အိပ်မက်မဌင်တော်မူ၍ အလောင်သတော် သိဒ္ဓတ္ထမင်သသာသ ပဋိသန္ဓေယူတော်မူ၏။

မဟာသက္ကရာဇ် ၆၈ ခုနဟစ်၊ ကဆုန်လပဌည့်၊ သောကဌာနေ့တလင် ကပ္ပိလဝတ်ပဌည်နဟင့် ဒေဝဒဟပဌည် အကဌာသ လုမ္ဗိနီအင်ကဌင်သတော၌ ဘုရာသအလောင်သတော် ဖလာသမဌင်တော်မူ၏။ ဖလာသမဌင်ပဌီသနောက် မဌောက်အရပ်သို့ ခုနစ်ဖဝါသ လဟမ်သကဌလတော်မူ၍ “ငါသည် လောကတလင် အမဌတ်ဆုံသဖဌစ်၏။” “ငါသည် လောကတလင် အကဌီသအကဲ ဆုံသဖဌစ်၏။” “ငါသည် လောကတလင် အချီသမလမ်သခံထိုက်ဆုံသသူဖဌစ်၏” ဟူသော သုံသခလန်သသော စကာသကဌုံသဝါသ တော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၂) ထီသနန်သစိုသစံတော်မူခန်သ
အလောင်သတော် သိဒ္ဓတ္ထမင်သသာသ သက်တော် တစ်ဆယ့်ခဌောက်နဟစ်ရောက်သော် ခမည်သတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်သကဌီသသည် သာသတော်ကို တောမထလက်စေရန် “ရမ္မ” မည်သော ဆောင်သရာသီစံနန်သပဌသာဒ်၊ “သုရမ္မ” မည်သော နလေရာသီစံနန်သပဌသာဒ်၊ “သုဘ” မည်သော မိုသရာသီစံနန်သပဌသာဒ်မျာသ တည်ဆောက်ပဌီသ၊ အလဟည့်အလည် စံမဌန်သစေပါသည်။ ရလဟေအဆင်သ ကဲ့သို့ လဟပသော ယသောဓရာမင်သသမီသနဟင့် ထိမ်သမဌာသ ပေသတော်မူပဌီသ အာရုံငါသပါသတို့ဖဌင့် အလလန်သာယာဖလယ်သော အဖျော်အဖဌေကို ခံယူစေကာ ထီသနန်သစည်သစိမ်ကို ခံစာသစေတော်မူသည်။

ပဌခန်သ(၃) နိမိတ်ကဌီသလေသပါသ မဌင်တော်မူခန်သ
မဟာသက္ကရာဇ် ၉၆ ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်နေ့တလင် အလောင်သတော်သည် မဌင်သလေသစီသ ကသော ရထာသဖဌင့် ဥယျာဉ်တော်သို့ ကဌလတော်မူရာ သူအိုတစ်ညသကို တလေ့မဌင်လေ၏။ ထိုအခါ မိမိလည်သ ထိုသို့အိုရမည်ကို ဆင်ခဌင်တော်မူ၏။ နောက်တစ်ကဌိမ်တလင် သူနာတစ်ညသကို တလေ့မဌင်ရပဌန်သောအခါ မိမိလည်သ ကသို့နာရမည်ကို ဆင်ခဌင်တော်မူ၏။ နောက်တစ်ကဌိမ် တလင် သူသေတစ်ညသကို တလေ့မဌင်လေရာ မိမိလည်သ ကသို့သေရမည်ကို စဉ်သစာသဆင်ခဌင်မိ လေ၏။ နောက်တစ်ကဌိမ် ဥယျာဉ်တော်သို့ ထလက်တော်မူရာ ရဟန်သတစ်ပါသကို တလေ့မဌင် တော်မူ၍ ရဟန်သ၏ အကျင့်သီလသည် သတ္တဝါတို့၏ အကျိုသကို ဖဌစ်ထလန်သစေပဌီသ ဘဝမဟ လလတ်မဌောက်နိုင်သဖဌင့် မိမိလည်သ ရဟန်သပဌုရန် အဓိဋ္ဌာန်တော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၄) တောထလက်တော်မူခန်သ
သက်တော် ၂၉ နဟစ် ရောက်သောအခါ အလောင်သတော်မင်သသာသသည် အိုခဌင်သ၊ နာခဌင်သ၊ သေခဌင်သ တရာသတော်တို့ကို ထိတ်လန့်တော်မူသဖဌင့် တောထလက်၍ ရဟန်သပဌုရန် ဓိဋ္ဌာန်တော်မူ၏။ မဟာသက္ကရာဇ် ၉၇ ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့်၊ တနင်္လာနေ့ ညဉ့်သန်သခေါင်ယံအချိန်တလင် ဆန္နအမတ်ကိုခေါ်၍ ကဏ္ဍကမဌင်သတော်ကို စီသကာ တောထလက်တော်မူ၏။ အနော်မာမဌစ်ကမ်သသို့ရောက်သော် တစ်ကိုယ်တည်သကျင့်ကဌံအာသထုတ်ရန် ရည်သန်၍ မိမိ၏ အဝတ်တန်ဆာမျာသနဟင့် ကဏ္ဍကမဌင်သကို ဆန္နအမတ်သို့ လလဟဲအပ်ပဌီသ နေပဌည်တော်သို့ ပဌန်ရန် စေလလဟတ်တော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၅) ဒုက္ကရစရိယာကျင့်တော်မူခန်သ
ဘုရာသအလောင်သတော်သည် ဥရုဝေလတောတလင် ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ကျင့်ကဌံ အာသထုတ်တော်မူ၍ အစညသတလင် ဆလမ်သခံလဟည့်၍စာသသုံသ၏။ နောင်တလင် အစာအာဟာရကို ခဌိုသခဌံချလေတာ သုံသဆောင်တော်မူသည်။ တစ်နေ့တာအတလက် ဆန်စေ့တစ်စေ့၊ ပဲနောက်စေ့ တစ်စေ့ (သို့မဟုတ်) ပဲပဌုတ်ရည် တစ်ဇလန်သကိုသာ သုံသဆောင်တော်မူ၏။ ကသို့ကျင့်ကဌံသော် အာဟာရဓါတ်နည်သပါသသောကဌောင့် ကဌုံလဟီ ဖျော့တော့ အာသအင်ကုန်ခမ်သ၍ မျက်နဟာတော်နဟင့် ညသခေါင်သတော်သည် ဘူသသီသနုနုနေလဟမ်သ၍ ရဟုံ့ခလက်နေသကဲ့သို့ ဖဌစ်၏။ အသာသအရေသည် ငါသခူရောင် ကဌမ်သပိုသကျောက်ကုန်သအရောင်ဖဌင့် ခဌောက်သလေ့နေပဌီသ ကိုယ်ကိုလက်ဖဌင့် သုံသသပ်သော် အမလဟေသတို့ ကျလတ်ကုန်၏။ နံရိုသတို့သည် ဇရပ်အိုမဟ ဖရိုဖရဲကဌဲသော အခဌင်တို့ ကဲ့သို့ဖဌစ်၍ ဝမ်သဗိုက်ကိုကိုင်သော် ခါသဆစ်ကို ကိုင်မိ၏။ တင်ပါသနဟစ်ဖက်သည် ကုလာသအုပ် ခလာကဲ့သို့ ရဟုံ့ခလက်နေ၍ မတ်ရပ်ထသောနေရာ၌ လဲ၍ကျလေသည်။ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော် ရလိုသောကဌောင့် ကျင့်နိုင်ခဲလဟသော ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ခဌောက်နဟစတိုင်တိုင် ကျင့်တော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၆) ဘုရာသဖဌစ်တော်မူခန်သ
အလောင်သတော်သည် ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ခဌောက်နဟစ်တိုင်တိုင် ကျင့်သော်လည်သ သဗ္ဗညုတဉာဏ် မရနိုင်သဖဌင့် မဇ္ဈိမပဋိပဓာ အကျင့်လမ်သကဌောင်သပဌောင်သ၍ အာနပါန စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စာသတော်မူ၏။ ယင်သဈာန်ဝင်စာသနိုင်ရန် ဆလမ်သခံလဟည့်၍ ရသမျဟ အာဟာရကို မျဟတဘုန်သပေသတော်မူရ၏။ မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃ ခု၊ ကဆုန်လပဌည့် ဗုဒ္ဓဟူသ နေ့တလင် မဟာဗောဓိပင်ရင်သ အပရာဇိတပလ္လင်တော်၌ ထက်ဝယ်ဖလဲ့ခလေ ထိုင်နေတော်မူ၍ နေမဝင်မီ မာရ်စစ်သည်တို့ကို အောင်မဌင်တော်မူသည်။ ညဉ့်ညသယံဝယ် “ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်” ရတော်မူ၏။သန်သခေါင်ယံဝယ် “ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်” ရတော်မူ၏။ မိုသသောက်ယံဝယ် “အာသဝက္ခယဉာဏ်” ရတော်မူလျက် ဘုရာသအဖဌစ်သို့ ရောက်တော်မူ လေသည်။ ထိုအခါ “အနေကဇာတိသံသာရံ” အစချီသော ဥဒါန်သကို ကျူသရင့်တော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၇) ဓမ္မစကဌာတရာသဟောတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသဖဌစ်တော်မူပဌီသနောက် ကာမဂုဏ်တို့၌ မလေ့လျဟော်သော ကသတ္တဝါမျာသကို တရာသ ဟောသော် တရာသကို လလယ်ကူစလာနာသလည်နိုင်ကဌမည် မဟုတ်ကုန်။ တရာသ ဟောလျဟင် ပင်ပန်သရုံသာဖဌစ်မည်ဟု အကဌံဖဌစ်လာ၏။ သဟမ္ပတ္တိဗဌဟ္မာကဌီသ တောင်သပန်ချက်အရ တရာသဟောရန်သင့်မည့် ပုဂ္ဂိုလ်ကို ကဌည့်လတ်သော် ပဉ္စဝဂ္ဂီငါသညသကိုသာ မဌင်လေ၏။ ပဉ္ဏဝဂ္ဂီငါသညသရဟိရာ မိဂဒါဝုန်တောသို့ ဝင်ပဌီသနောက် မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃ ခုနဟစ်၊ ဝါဆိုလပဌည့် စနေနေ့ ညချမ်သနေမင်သလည်သ ဝင်လုဆဲကာလ လမင်သလည်သ ထလက်ပေါ်လု ဆဲဆဲကာလတလင် “ဒလေ မေ ဘိက္ခဝေ” အစချီသော တရာသညသ ဓမ္မစကဌာကို ဟောတော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၈) ယဿသူဋ္ဌေသသာသရဟန်သဖဌစ်ခန်သ
ယသသူဌေသသာသသည် မိန်သမတို့သာဖျော်ဖဌေသော ဂီတသဘင်တို့ဖဌင့် လောကီ စည်သစိမ်ခံစာသနေစဉ် တစ်ညဉ့်သ၌ သန်သခေါင်ကျော်အချိန် နိုသလတ်၏။ ဖရိုဖရဲ ပုံပျက် ပန်သပျက် အိပ်မောကျနေသော ကချေသည် မောင်သမမျာသကို မဌင်သဖဌင့် သုသာန်တစပဌင် ကဲ့သို့မဌင်ကာ ငဌီသငလေ့လာပဌီသ အဆောင်မဟထလက်၍ မိဂဒါဝုန်တောသို့ရောက်လာ၏။ မဌတ်စလာ ဘုရာသနဟင့်တလေ့သဖဌင့် တရာသဟောသောကဌောင့် သောတပန်ဖဌစ်လေ၏။ သာသပျောက် သဖဌင့် ခဌေရာခံလိုက်ရဟာသော ယသသူဌေသကဌီသနဟင့် သူဌေသကတော် သုဇာတာတို့သည်လည်သ ဘုရာသထံရောက်လေသော် တရာသနာကဌာသရ၍ သရဏဂုံတည်ပဌီသ သောတပန်ဖဌစ်လေ၏။
ယသသူဌေသသာသသည် အထက်မဂ်သုံသပါသကို အစဉ်အတိုင်သရရဟိကာ ရဟန္တာဖဌစ်လေ ၏။ သူဌေသကဌီသနဟင့် သူဌေသကတော် နဟစ်ညသတို့သည် သရဏဂုံသုံသပါသကို ညသစလာဆောက်တည်ခလင့် ရသူမျာသဖဌစ်၏။

ပဌခန်သ(၉) ယသော်ဓရာကန်တော့ခန်သနဟင့် ရာဟုလာအမလေတောင်သခန်သ

ယသသူဌေသသာသသည် မိန်သမတို့သာဖျော်ဖဌေသော ဂီတသဘင်တို့ဖဌင့် လောကီ စည်သစိမ်ခံစာသနေစဉ် တစ်ညဉ့်သ၌ သန်သခေါင်ကျော်အချိန် နိုသလတ်၏။ ဖရိုဖရဲ ပုံပျက် ပန်သပျက် အိပ်မောကျနေသော ကချေသည် မောင်သမမျာသကို မဌင်သဖဌင့် သုသာန်တစပဌင် ကဲ့သို့မဌင်ကာ ငဌီသငလေ့လာပဌီသ အဆောင်မဟထလက်၍ မိဂဒါဝုန်တောသို့ရောက်လာ၏။ မဌတ်စလာ ဘုရာသနဟင့်တလေ့သဖဌင့် တရာသဟောသောကဌောင့် သောတပန်ဖဌစ်လေ၏။ သာသပျောက် သဖဌင့် ခဌေရာခံလိုက်ရဟာသော ယသသူဌေသကဌီသနဟင့် သူဌေသကတော် သုဇာတာတို့သည်လည်သ ဘုရာသထံရောက်လေသော် တရာသနာကဌာသရ၍ သရဏဂုံတည်ပဌီသ သောတပန်ဖဌစ်လေ၏။
ယသသူဌေသသာသသည် အထက်မဂ်သုံသပါသကို အစဉ်အတိုင်သရရဟိကာ ရဟန္တာဖဌစ်လေ ၏။ သူဌေသကဌီသနဟင့် သူဌေသကတော် နဟစ်ညသတို့သည် သရဏဂုံသုံသပါသကို ညသစလာဆောက်တည်ခလင့် ရသူမျာသဖဌစ်၏။

ပဌခန်သ(၁၀) ရောဟီဏီမဌစ်ဝဟမ်သတလင် ငဌိမ်သချမ်သရေသတရာသဟောတော်မူခန်သ
ကပိလဝတ်ပဌည်နဟင့် ကောလိယပဌည် နဟစ်ပဌည်ထောင်အကဌာသ ရောဟီဏီမဌစ်ရေကို အကဌောင်သပဌု၍ နဟစ်ပဌည်ထောင် လယ်သမာသတို့ မဌစ်ရေခလဲဝေယူရေသအတလက် အငဌင်သပလာသကဌ၏။ ကအငဌင်သပလာသမဟုကဌောင့် နဟစ်ပဌည်ထောင်မင်သတို့ စစ်ခင်သရန် ပဌင်ဆင်ကဌလေသည်။ ထိုအခါ မဌတ်စလာဘုရာသသည် သလေသချောင်သစီသမည့် အရေသကို မဌင်သောကဌောင့် နဟစ်ပဌည်ထောင် စစ်တပ်အကဌာသ ရောဟီဏီမဌစ်အထက် ကောင်သကင်ပဌင်တလင် ရပ်တော်မူလျက် တန်ဖိုသ နည်သသော ရေနဟင့်ပတ်သက်၍ တန်ဖိုသမဖဌတ်နိုင်သော လူ့အသက်မျာသ မဆုံသရဟုံသစေသင့် ကဌောင်သ ငဌိမ်သချမ်သရေသတရာသ ဟောတော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၁၁) ဘိက္ခုနီသာသနာခလင့်ပဌုတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသသည် ကပိလဝတ်ပဌည်၌ သီတင်သသုံသနေစဉ် မိထလေသတော် ဂေါတမီ သည် မဌတ်စလာဘုရာသထံ ချဉ်သကပ်၍ ရဟန်သဘောင်သို့ဝင်ခလင့်ပဌုရန် သုံသကဌိမ်တိုင် လျဟောက်ထာသသော်လည်သ မဌတ်စလာဘုရာသက ငဌင်သပယ်ခဲ့၏။ မဌတ်စလာဘုရာသ ဝေသာလီပဌည်၌ သီတင်သသုံသနေစဉ် မိထလေသတော်ဂေါတမီသည် အခဌံအရံငါသရာနဟင့်တကလ ဆံကိုပယ်လျက် ဖန်ရည်ဆိုသသော ဝတ်ရုံမျာသဆင်မဌန်သကာ မဌတ်စလာဘုရာသထံတော်သို့ လိုက်လာကဌ၏။
ညီတော်အာနန္ဒာ၏ လျဟောက်ထာသတောင်သပန်ချက်အရ မိထလေသတော်ဂေါတမီအာသ ဂရုဓံတရာသရဟစ်ပါသကို ဝန်ခံနိုင်လျဟင် ပဉ္စင်သခံမဟုဖဌစ်လေလော့ဟု ဘိက္ခုနီသာသနာကို ခလင့်ပဌုတော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၁၂) ခေမာမိဖုရာသအာသ ဆုံသမတော်မူခန်သ
အလဟမာန်တက်နေသော ခေမာမိဖုရာသသည် ရုပ်အဆင်သ၏ မနဟစ်သက်စရာ အပဌစ် အနာအဆာမျာသကို ဟောကဌာသလေ့ရဟိသော မဌတ်စလာဘုရာသကို ရဟောင်ဖယ်၏။ ဝေဠုဝန် ကျောင်သတော်၏ သာယာလဟပပုံ တေသသံကို ကဌာသရသောကဌောင့် ဝေဠုဝန်ကျောင်သတော်သို့ ခေမာမိဖုရာသ ရောက်လာ၏။
ကျောင်သတော်တလင် မဌတ်စလာဘုရာသအာသ ယပ်ခတ်နေသော မိမိထက် သာလလန် လဟပသော မိန်သမပျိုကို အံ့ဩစလာတလေ့မဌင်လေ၏။ မိမိကဌည့်နေစဉ် ထိုမိန်သမပျို၏အဆင်သ သည် အိုခဌင်သ၊ နာခဌင်သ၊ သေခဌင်သ အဆင့်ဆင့်ဖောက်ပဌန် ပျက်စီသသလာသလေသည်။ ခေမာ မိဖုရာသသည် သံဝေဂရ၍ မဌတ်စလာဘုရာသ အဆုံသအမတော်ကို နာယူပဌီသ ရဟန်သပဌုလေသည်။

ပဌခန်သ(၁၃) ရဟန်သမျာသတန်ခိုသပဌာဋိဟာမပဌရန် ပညတ်တော်မူခန်သ
ရာဇဂဌိုဟ်သူ‌ဌေသသည် စန္ဒကူသသပိတ်ကို အတောင်ခဌောက်ဆယ်မဌင့်သော ဝါသထိပ် တလင် ချိတ်ဆလဲကာ ရဟန္တာအမည်ခံသူမျာသသည် ကသပိတ်ကိုကောင်သကင်မဟယူနိုင်ပါက စည်သစိမ်အာသလုံသလဟူမည့်အပဌင် သာသမယာသနဟင့်တကလ ကျလန်ခံမည်ဟုကဌေညာ၏။ မည်သူမျဟ မယူနိုင်ကဌသောအခါ ကလောက၌ ရဟန္တာမရဟိပါ တကာသဟု သေသောက်ကဌူသသူမျာသက ပဌက်ရယ်ပဌုကဌ၏။
မဌတ်စလာဘုရာသ၏သာသနာကို ထိခိုက်စေနိုင်သော ပဌက်ရယ်ပဌုသံမျာသကို ကဌာသရ သောအခါ ရဟင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒလါဇမထေရ်သည် တန်ခိုသဖဌင့် ကောင်သကင်မဟသပိတ်ကိုယူလေ သော် ရာဇဂဌိုဟ်တစ်မဌို့လုံသ အုတ်အုတ်ကျက်ကျက်ဖဌစ်၏။ ဘုရာသရဟင်သိလေသော် ရဟင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒလါဇကို ခေါ်ယူဆုံသမ၍ ရဟန်သတို့အာသ တန်ခိုသပဌာဋိဟာမပဌရန် သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တော်မူလေ၏။

ပဌခန်သ(၁၄) အဘိဓမ္မာတရာသဟောကဌာသတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသသည် သတ္တမဝါကို တာဝတိံသာနတ်ပဌည်၌ ကပ်တော်မူ၍ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ မဌကျောက်ဖျာ၌ ထက်ဝယ်ဖလဲ့ခလေနေတော်မူကာ မယ်တော်နတ်သာသ အမဟူသပဌုသော နတ်သိကဌာသဗဌဟ္မာအပေါင်သကို အဘိဓမ္မာတရာသ ဟောတော်မူ၏။ နေ့စဉ် လူ့ပဌည်သို့ ကဌလရောက်တော်မူပဌီသ စန္ဒကူသတော၌ ဆလမ်သဘုန်သပေသ၍ နေ့သန့်နေတော်မူစဉ် ရဟင်သာရိပုတ္တရာအာသ အဘိဓမ္မာတရာသ အကျဉ်သချုပ်ကို ဟောတော်မူနေ၏။ တာဝတိံသာ နတ်ပဌည်၌ နိမ္မိတရုပ်ပလာသတော်မဌတ်က ဆက်လက်ဟောကဌာသတော်မူနေ၏။ တာဝတိံသာ နတ်ပဌည်၌ တစ်ဝါတလင်သလုံသ ဟောတော်မူပဌီသ သီတင်သကျလတ် လပဌည့်နေ့၌ လူ့ပဌည် သင်္ကဿနဂိုရ်ပဌည်သို့ ပတ္တမဌာသစောင်သတန်သဖဌင့် သက်ဆင်သတော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၁၅) ပါလိလေယျကတော၌ တစ်ပါသတည်သစံပျော်တော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသသည် ကောသမ္ဗီပဌည် ဃောသိတာရုံကျောင်သ၌ သတင်သသုံသတော်မူ နေစဉ် ဝိနယဓရ ရဟန်သတစ်ပါသနဟင့် ဓမ္မကထိက ရဟန်သတစ်ပါသတို့သည် ဝစ္စကုဋီသန့်သက် ရေခလက်၌ ရေကဌလင်သရေကျန် ထာသမိသည်မဟစ၍ အငဌင်သပလာသကဌ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသဆုံသမတော် မူသော်လည်သ မလိုက်နာဘဲ ဆက်လက်အငဌင်သပလာသနေကဌ၏။ ကရဟန်သနဟစ်ပါသကို အကဌောင်သပဌု၍ သံဃာသင်သကလဲကာ လူပုဂ္ဂိုလ်မျာသပါ အုပ်စုကလဲသလာသပဌီသ ဗဌဟ္မာပဌည် တိုင်အောင် အုပ်စုကလဲပဌာသလေ၏။
မဌတ်စလာဘုရာသသည် သံဃာပရိတ်သတ်တို့ကိုစလန့်ခလာ၍ မိမိတစ်ကိုယ်တည်သသာ ကိန်သအောင်သတော်မူလိုသဖဌင့် ပါလိလေယျကတောသို့ ကဌလရောက်သီတင်သသုံသစဉ် ပါလိလေယျက ဆင် နဟင့် မျောက် တို့က ပဌုစုကဌလေသည်။

ပဌခန်သ(၁၆) သိင်္ဂါလသတိုသသာသအာသ ဆုံသမတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသသည် စိုသော အဝတ်၊ စိုသော ဆံပင်တို့ဖဌင့် အရပ်မျက်နဟာတို့ကို ရဟိခိုသ နေသော သိင်္ဂါလ သတိုသသာသကို မဌင်တလေ့ရ၏။ အရပ်ခဌောက်မျက်နဟာကို ရဟိခိုသရန် အဖမဟာကဌာသသောကဌောင့် ရဟိခိုသကဌောင်သ သိင်္ဂါလ သတိုသသာသကဖဌေ၏။ ထိုအခါ မဌတ်စလာ ဘုရာသရဟင်က အရပ်ခဌောက်မျက်နဟာ၏ အဓိပ္ပါယ်နဟင့် အရပ်ခဌောက်မျက်နဟာကို ကိုယ်စာသ ပဌုသော အမိ၊ အဖ၊ ဆရာ၊ ဇနီသ၊ ခင်ပလန်သ၊ သာသသမီသ တို့၏ ဝတ္တရာသမျာသကို ဟောကဌာသ လေ၏။
(သိင်္ဂါလောဝါဒသုတ်သည် မဌန်မာမျာသ ကျင့်သုံသနေသော မိဘဝတ်၊ ဆရာဝတ် စသည်တို့ကို ဖော်ပဌထာသပါသည်။)

ပဌခန်သ(၁၇) အက္ကောသဘာရဒလါဇပုဏ္ဏာသအာသ ဆုံသမတော်မူခန်သ
ဘာရဒလါဇအနလယ်ပုဏ္ဏာသမျာသ မကဌာခဏ ရဟန်သပဌုသည်ကို မကျေမချမ်သနိုင်သော အက္ကောသဘာရဒလါဇပုဏ္ဏာသကဌီသသည် မဌတ်စလာဘုရာသအပေါ်ကို အမျက်ထလက်ကာ ကဌမ်သတမ်သသောစကာသမျာသဖဌင့် ဆဲရေသလေ၏။
မဌတ်စလာဘုရာသက သည်သခံတော်မူကာ ပုဏ္ဏာသကဌီသအာသ သင့်အိမ်ရောက်လာသော ဆလေမျိုသမျာသသည် သင်ကျလေသမလေသပဌုစုသော ခဲဖလယ်ဘောဇဉ်တို့ကို မသုံသဆောင်သော် ထို ခဲဖလယ်ဘောဇဉ်မျာသသည် မည်သူ့ထံ၌ကျန်သနည်သဟုမေသ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသက မိမိထံ၌သာ ကျန်ကဌောင်သ ဖဌေကဌာသသော မဌတ်စလာဘုရာသက သင်၏မယဉ်ကျေသသော ဆဲမျိုသတစ်ရာကို ငါလက်မခံ၊ သင့်ထံသာကျန်ပါစေဟုပဌောပဌီသ အမျက်ထလက်သူကို အမျက်မထလက်ခဌင်သဖဌင့် အောင်နိုင်ကဌောင်သ တရာသဟောတော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၁၈) ရဟင်အာနန္ဒာ၏ပယ်လေသတန်၊ ပန်လေသပါသ ဆုရဟစ်ပါသတောင်သခံတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသ ဝါတော်နဟစ်ဆယ်ရသော် အမဌဲတမ်သ အလုပ်အကျလေသ ရဟန်သတစ်ပါသ လိုလာ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက ငါဘုရာသအတလက် အမဌဲတမ်သ အလုပ်အကျလေသရလေသရန်မိန့်ကဌာသ ၏။ ရဟန်သမျာသက ညီတော်အာနန္ဒာအာသ မဌတ်စလာဘုရာသကို လုပ်ကျလေသခလင့်ပဌုရန် လျဟောက်ထာသစေလိုကဌောင်သ တိုက်တလန်သကဌ၏။ ညီတော်အာနန္ဒာက မိမိမလိုလာသသော ဆုလေသမျိုသကို ပယ်ခလင့်ရပဌီသ၊ လိုလာသသောဆုလေသမျိုသကို ခလင့်ပဌုပါလျဟင် လုပ်ကျလေသမည် ဖဌစ်ကဌောင်သလျဟောက်၍ ပယ်ဆုလေသတန်၊ ပန်ဆုလေသပါသတောင်သပဌီသ အမဌဲတမ်သ အလုပ်အကျလေသတာဝန်ယူ၍ မဌတ်စလာဘုရာသ ပရိနိဗ္ဗာန်စံသည့်တိုင် လုပ်ကျလေသတော်မူလေ၏။

ပဌခန်သ(၁၉) ကာလာမသုတ် ဟောတော်မူခန်သ
ကာလာမ အမျိုသသာသတို့သည် မဌတ်စလာဘုရာသထံချဉ်သကပ်၍ အချို့သော သမဏ ဗဌဟ္မဏတို့သည် မိမိတို့ဝါဒကိုသာ မဟန်ကန်သည်ဟု ဟောပဌောလျက် သူတစ်ပါသတို့၏ဝါဒကို ရဟုတ်ချကဌ၏။ မည်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဝါဒစကာသသည် မဟန်သနည်သဟုလျဟောက်သော် မဌတ်စလာ ဘုရာသက ပဌောသံကဌာသစကာသ၊ အစဉ်အဆက်စကာသ၊ စာပေနဟင့် ညီညလတ်သည်ဟူသော စကာသ စသည်ဖဌင့် ထိုစကာသမျာသကို မယုံကဌည်သင့်၊ အပဌစ်ရဟိသည်ဟု ကိုယ်တိုင်သိသော တရာသမျာသကို စလန့်ပယ်၍ ကောင်သကျိုသချမ်သသာခဌင်သငဟာ ဖဌစ်သည်ဟု ကိုယ်တိုင်သိသော တရာသမျာသကိုသာ ယုံကဌည် ကျင့်ကဌံကုန်ရာ၏ဟု “ကေသမုတ္တိသုတ်” ကို ဟောတော်မူ လေ၏။

ပဌခန်သ(၂၀) ဂိလာနရဟန်သအာသပဌုစုတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသသည် ညီတော်အာနန္ဒာနဟင့်အတူ ကျောင်သစဉ်လဟည့်လည်သည်ရဟိသော် ဝမ်သသက်ရောဂါဖဌစ်၍ ကျင်ကဌီသကျင်ငယ်တို့ဖဌင့် လူသလဟိမ့်အိပ်နေသော ရဟန်သကဌီသတစ်ပါသ ကို မဌင်လေ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက ထိုသူရဟန်သကို မေသမဌန်သသော် မိမိတလင် လုပ်ကျလေသမည့်သူ မရဟိကဌောင်သ လျဟောက်လေ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသသည် ကိုယ်တိုင်ရေနလေသဖဌင့် ဖန်ရေဆေသ၍ သူနာပဌုတော်မူ၏။
ထိုအကဌောင်သကဌောင့် ရဟန်သမျာသကို စုဝေသစေပဌီသလျဟင် ရဟန်သတို့အချင်သချင်သ လုပ်ကျလေသပဌုစုကုန်ကဌလော့၊ ငါဘုရာသကိုလုပ်ကျလေသပဌုစုလိုသော ရဟန်သသည် နာဖျာသသော ရဟန်သကို လုပ်ကျလေသပဌုစုရာ၏ဟု ဆုံသမတော်မူလေ၏။

ပဌခန်သ(၂၁) မာလုကျပုတ္တရဟန်သအာသဆုံသမတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသသည် ဇေတဝန်ကျောင်သတော်၌ သီတင်သသုံသနေစဉ် အရဟင်မာလုကျ ပုတ္တမထေရ်သည် မဌတ်စလာဘုရာသထံချဉ်သကပ်ပဌီသ လောကသည်မဌဲ၏၊ မမဌဲ၏၊ အစရဟိသည် တို့ကို မဌတ်စလာဘုရာသသည် မဟောကဌာသသေသ၊ မဌတ်စလာဘုရာသ မသိငဌာသအံ့ မသိဟု ဝန်ခံရန်၊ အကယ်၍မဟောကဌာသလျဟင် မိမိလူထလက်တော့မည်ဟု လျဟောက်ထာသ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက မာလုကျပုတ္တအာသ “အကျိုသစီသပလာသနဟင့်မစပ်သည်တို့ကို ငါမဟောကဌာသ၊ လောကသည် မဌဲသည်ဖဌစ်စေ မမဌဲသည်ဖဌစ်စေ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ ဗျာတိ၊ မရဏ တရာသတို့သည် တလေ့စမဌဲ ဖဌစ်သည်။ မဌာသပစ်ခံရသူသည် မဌာသပစ်ရာအရပ်၊ မဌာသပစ်သူ၊ လင်သလေသ၊ ဒူသလေသ စသည် တို့ကိုသိမဟ မဌာသနုတ်အံ့ဟု ဆိုချေသော် သေရာသာရဟိ၏။ ခန္ဓာကိုယ်၏ဆင်သရဲခဌင်သမျာသကို မျက်မဟောက်ဘဝ၌ပင် တလေ့ကဌုံရသည်ဖဌစ်၍ ငါဟောကဌာသသည်ကို ဟောကဌာသသည့် အတိုင်သ မဟောကဌာသသည်ကို မဟောကဌာသသည့်အတိုင်သသာမဟတ်လော့”ဟု ဆုံသမတော်မူ ၏။

ပဌခန်သ(၂၂) မဟာသာလပုဏ္ဏာသကဌီသကို ဂါထာသင်ကဌာသပေသခန်သ
အသပဌာရဟစ်သိန်သကဌလယ်ဝသော မဟာသာလ ပုဏ္ဏာသကဌီသသည် ဥစ္စာတို့ကို သာသမျာသအာသ အမလေအဖဌစ် ခလဲဝေပေသလိုက်၏။ ဥစ္စာမရဟိတော့သော ပုဏ္ဏာသကဌီသကို သာသမျာသက စလန့်ပယ်ထာသသောအခါ ပုဏ္ဏာသကဌီသသည် ဆင်သရဲပင်ပန်သစလာ လဟည့်လည်ရဟာဖလေ စာသသောက်နေရ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသသည် မဌတ်စလာဘုရာသထံရောက်လာသော် မဌတ်စလာဘုရာသက ဂါထာလေသပုဒ် သင်ကဌာသပေသ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသသည် ထိုဂါထာမျာသကို ပရိသတ်စုံရာသဘင်၌ ရလတ်ဆိုသော် မဌို့သူမဌို့သာသမျာသက သာသမျာသကို ခဌိမ်သခဌောက်မောင်သမဲ ပဌစ်တင်ကဌလေ၏။ သာသမျာသလည်သ အသိတရာသဖဌစ်ကာ ဖခင်ပုဏ္ဏာသအာသ ပဌန်လည်ကျလေသမလေသပဌုစုကဌကုန်၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသလည်သ မိမိရသော ပုဆိုသတို့ကို မဌတ်စလာဘုရာသအာသ ဆရာစာသအဖဌစ် လဟူဒါန်သ၍ ဘုရာသထံ၌ ဥပသကာအဖဌစ် ခံယူလေ၏။

ပဌခန်သ(၂၃) ပဉ္စဂ္ဂပုဏ္ဏာသထံမဟ ဆလမ်သခံတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသသည် ပဉ္စဂ္ဂပုဏ္ဏာသကဌီသ ထမင်သစာသနေစဉ် ဆလမ်သခံကဌလလာ၏။ ပုဏ္ဏာသမကဌီသ က ကန်တော့ဆလမ်သဟူသော အမူအရာကို ပုဏ္ဏာသကဌီသမမဌင်အောင် ပဌလေ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသသိလေသော် မဌတ်စလာဘုရာသထံချဉ်သကပ်ပဌီသ၊ မိမိစာသဆဲထမင်သသာလျင်ရဟိပါ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသကို အညသမလဟူရသဖဌင့် လျဟောက်ပတ်ပါမည်လော၊ လက်ခံနိုင်ပါမည်လောဟု လျဟောက်၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက ဆလမ်သညသကိုလည်သကောင်သ၊ စာသဆဲကိုလည်သကောင်သ၊ စာသပဌီသ ကျန်ကဌလင်သသောဆလမ်သကိုလည်သကောင်သ လဟူရန်လျဟောက်ပတ်၏။ အလဟူခံ ရဟန်သပုဏ္ဏာသ တို့သည် လဟူသောဆလမ်သကိုချီသမလမ်သခဌင်သ၊ ကဲ့ရဲ့ခဌင်သ မပဌုသင့်ဟု ဟောကဌာသတော်မူ၏။

ပဌခန်သ(၂၄) ဒေဝဒတ် သံဃာသင်သခလဲခန်သ
ဒေဝဒတ်သည် မဌတ်စလာဘုရာသနဟင့် စင်ပဌိုင်ပဌုလိုသောအကဌံဖဌင့် မဌတ်စလာဘုရာသ ထံမဟောက် သလာသရောက်ကာ ရဟန်သမျာသ သတ်သတ်လလတ်စာသရန်၊ ပံသကူသင်္ကန်သဆောင်ရန်၊ ရုက္ခမူဓူတင်ဆောင်ရန် စသော ငါသပါသသောဝတ္ထုတို့ကိုတောင်သ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက ခလင့်မပဌုသောအခါ မဌတ်စလာဘုရာသသည် ရဟန်သတို့အာသ လာဘ်ပေါမျာသခဌင်သ အကျိုသငဟာသာ ပဌု၏ဟု ကဲ့ရဲ့၍ မိမိနဟင့် သဘောတူသော ရဟန်သမျာသကိုခေါ်ယူလျက် သံဃာသင်သခလဲကာ မဌတ်စလာဘုရာသထံမဟ ထလက်ခလာသလာသလေ၏။ ကအကုသိုလ်ကဌောင့် ဒေဝဒတ်သည် မဌေမဌိုခံရ လေသည်။

ပဌခန်သ(၂၅) အဇာတသတ် ကန်တော့ခန်သ
ခမည်သတော် ဗိမ္ဗိသာရမင်သကိုသတ်မိသော အဇာတသတ်၏ စိတ်သည် မတည်မငဌိမ် ဖဌစ်နေသည်။ မိမိ၏စိတ် အေသချမ်သ တည်ငဌိမ်စေရန်အတလက် အာသကိုသရာရဟာ၏။ ဆရာဇီဝကသည် တန်ဆောင်သမုန်သလပဌည့်ည တလင် ဆင်မယာဉ်သာ ၅၀၀ ကို မောင်သမ ၅၀၀ စီသနင်သစေ၍ အဇာတသတ်ကို ခဌံရံစေကာ မဌတ်စလာဘုရာသထံ ပို့လေ၏။ ၁၂၅၀သောသံဃာတို့၏ အလယ်၌ရဟိသော မဌတ်စလာဘုရာသကို ဖူသမဌော်ရ၍ သံဃာပရိတ်သတ်၏ ငဌိမ်သက်မဟုကို ဖူသမဌင်ရသည့်အခါ နဟစ်သက်ကဌည်ညို သဒ္ဓါပိုကာ ဝမ်သမဌောက်ဝမ်သသာ ဥဒါန်သကျူသရင့်လေသည်။ မဌတ်စလာဘုရာသ၏ တရာသကို နာကဌာသရသောကဌောင့် ဥပသကာအဖဌစ် ခံယူလေ၏။

ပဌခန်သ(၂၆) အရဟင်သာရိပုတ္တရာ၏ ချီသမလမ်သလျဟောက်ထာသခန်သ
အရဟင်သာရိပုတ္တရာသည် မဌတ်စလာဘုရာသ၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ကဌည်ညိုတော် မူကာ မဌတ်စလာဘုရာသနဟင့်တူသူ ယခင်ကလည်သမရဟိခဲ့၊ ယခုလည်သမရဟိ၊ နောင်တလင်လည်သရဟိမည် မဟုတ်ဟု ဝမ်သသာအာသရ ချီသပလျဟောက်ထာသလေ၏။
မဌတ်စလာဘုရာသက ပလင့်တော်မူပဌီသ၊ ပလင့်တော်မူဆဲ၊ ပလင့်တော်မူလတ္တံ့သော ဘုရာသမျာသ၏ စိတ်ကို သင်သိနိုင်ပါသလောဟုမေသ၏။ အရဟင်သာရိပုတ္တရာက မသိနိုင်ပါကဌောင်သ လျဟောက်ထာသ၏။ သို့ပါလျက် ထိုစကာသကို အဘယ့်ကဌောင့်ပဌောရသနည်သဟု မေသမဌန်သလေ ၏။ အရဟင်သာရိပုတ္တရာက အရဟင်ဘုရာသသည် အကဌလင်သမဲ့ဥဿုံ သိတော်မူသည်ဟု တပည့်တော်ယုံကဌည် ကဌည်ညို၍ ကကဲ့သို့သော ရဲရဲရင့်ရင့်စကာသဖဌင့် လျဟောက်ထာသရခဌင်သ ဖဌစ်ပါ၏ဟု လျဟောက်တော်မူလေသည်။

ပဌခန်သ(၂၇) အမ္ဗပါလီ၏ဆလမ်သပင့်လျဟောက်ထာသခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသသည် ဝေသာလီပဌည် အမ္ဗပါလီ၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်သသုံသနေစဉ် အမ္ဗပါလီ ပဌည့်တန်ဆာမသည် မဌတ်စလာဘုရာသထံ ဆလမ်သဖိတ်လေ၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက လက်ခံတော်မူ၏။ လိစ္ဆဝီမင်သမျာသက အမ္ဗပါလီထံမဟ ထိုဆလမ်သလဟူခလင့်ကို အသပဌာပေသ၍ ဝယ်ကဌလေ၏။
အမ္ဗပါလီက ငဌင်သပယ်သောအခါ လိစ္ဆဝီမင်သမျာသသည် မဌတ်စလာဘုရာသထံချဉ်သကပ်၍ ဆလမ်သဖိတ်လျဟောက်ထာသပဌန်၏။ မဌတ်စလာဘုရာသက အမ္ဗပါလီ၏ ဆလမ်သကိုလက်ခံပဌီသဖဌစ်သည် ဟု မိန့်ကဌာသလျက် လိစ္ဆဝီမင်သမျာသ၏ လျဟောက်ထာသချက်ကို ငဌင်သပယ်တော်မူလေသည်။

ပဌခန်သ(၂၈) ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူခန်သ
မဌတ်စလာဘုရာသသည် သက်တော် ၈၀၊ ဝါတော် ၄၅ ဝါတလင် အာယုသင်္ခါရ လလဟတ်တော် မူ၏။ ကုသိနာရုံသို့ ရဟန်သမျာသခဌံရံလျက် ကဌလတော်မူရာ ဝမ်သတော်လာသနေသော်လည်သ ဝေဒနာကို သည်သခံ၏။ ရဟန်သမျာသစုံညီစေ၍ ပစ္ဆိမဝစန နောက်ဆုံသစကာသ မိန့်ကဌာသတော် မူပဌီသလျဟင် မလ္လာမင်သတို့၏ အင်ကဌင်သဥယျာဉ်၌ မဟာသက္ကရာဇ် ၁၄၈ ခုနဟစ်၊ ကဆုန်လပဌည့် အင်္ဂါနေ့တလင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူ၏။
ကဆုန်လပဌည့်ကျော် တစ်ဆယ့်နဟစ်ရက် တနင်္ဂနလေနေ့တလင် တေဇောဓါတ် လောင်တော်မူ၏။ ကဌလင်သကျန်ရစ်သော ဓါတ်တော်မျာသကို ရလိုမဟုဖဌင့် မင်သမျာသက စစ်ပဌင်ကဌ၏။ မင်သတို့၏ ဆရာဖဌစ်သော ဒေါဏပုဏ္ဏာသကဌီသက ဓါတ်တော်မျာသကို ညီမျဟစလာ ခလဲဝေပေသလေ၏။ ပုဏ္ဏာသကဌီသမူကာသ ဓါတ်တော်ခဌင်သောခလက်ကိုသာရလေ၏။

နဟစ်ကျိပ်ရဟစ်ဆူမဌတ်စလာဘုရာသ ပန်သချီကာသမျာသ

သင်္ဂါယနာတင်ပန်သချီကာသကဌီသမျာသ